83η δικάσιμος, Αίθουσα Τελετών Εφετείου Αθηνών, 05/04/2024
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο
Υπήρχε η δυνατότητα πρόσβασης και παρακολούθησης της δίκης, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας, μέχρι τη συμπλήρωση των θέσεων του κοινού στην αίθουσα του ακροατηρίου.
ΙΙ. Παρουσία κατηγορουμένων
Κανένας κατηγορούμενος δεν ήταν παρών.
ΙΙΙ. Εξέταση μαρτύρων κατηγορίας
Εξετάστηκε ο μάρτυρας κατηγορίας Ι. Γρυπιώτης, πρώην δήμαρχος στον δήμο Ευρώτα στη Σκάλα Λακωνίας. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι η περιοχή του, που είναι αγροτική, είχε ανάγκη από εργάτες γης και είχε συγκεντρώσει κάποιους μετανάστες ενώ είχε και οικισμό ρομά περίπου 60 ατόμων, οι οποίοι διαβιούσαν πολλά χρόνια στην περιοχή. Τόνισε ότι η δημοτική αρχή ήθελε να εφαρμόσει κάποια προγράμματα ένταξης αυτού του πληθυσμού και γι αυτό υπήρχε αντίδραση από κάποιους συντοπίτες του που είχαν και προσωπικά συμφέροντα και δεν ήθελαν τον οικισμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η Χρυσή Αυγή έκανε συγκέντρωση στην περιοχή αποκαλώντας τον δήμαρχο “γυφτοδήμαρχο” δια του κατηγορούμενου Η. Κασιδιάρη που ήταν ο κεντρικός ομιλητής. Επίσης έγινε εκτενής αναφορά σε απόσπασμα από την ομιλία του Η. Κασιδιάρη ότι ”οι καλύτερες δουλειές γίνονται τη νύχτα”. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι αυτή η αποστροφή του λόγου του Η.Κασιδιάρη, είχε να κάνει προφανώς με τους ρομά και τον εκδίωξή τους από την περιοχή. Ο μάρτυρας περιέγραψε και άλλο περιστατικό, κατά το οποίο, σε συγκέντρωση της Χ.Α. στην πλατεία Δημαρχείου και με την παρουσία του τότε βουλευτή Μεσσηνίας και επίσης κατηγορούμενου, Δ. Κουκούτση, οπαδοί της Χ.Α. μπήκαν μέσα στο Δημαρχείο και διέκοψαν συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου φωνάζωντας συνθήματα εναντίον των μεταναστών και των ρομά, ενώ προέβησαν και σε φθορές στον χώρο. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι οι οπαδοί της οργάνωσης είχαν έρθει και από τις περιοχές της Νίκαιας και του Πειραιά με πούλμαν, και ότι η εμφάνιση τους προσομοίαζε με οργανωμένο στρατιωτικό άγημα. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι οι ρομά χαρακτηρίστηκαν ως “παράσιτα που διαβιούν σε βάρος του πληθυσμού και πρέπει να εξολοθρεύονται” και τόνισε ότι αυτή ήταν η πολιτική του κόμματος αυτού. Επισήμανε ότι οι χρυσαυγίτες είναι εναντίον όλων των ρομά παρόλο που, όπως δήλωσε, η εγκληματικότητα που επικαλούνταν διάφοροι δημότες στην περιοχή ήταν μικρή. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι τού ζητήθηκε από την Αστυνομία να αποχωρήσει από τον χώρο προκειμένου να μην βρεθεί σε δύσκολη θέση, ενώ οι συγκεντρωμένοι χρυσαυγίτες φώναζαν το σύνθημα “Γρυπιώτη σκουλήκι, η Σκάλα μας ανήκει”. Στον ισχυρισμό της υπεράσπισης ότι η αναφορά του κατηγορούμενου Η.Κασιδιάρη για “τις δουλειές που γίνονται τη νύχτα” αφορά την επέμβαση της αστυνομίας σε οικισμούς ρομά, ο μάρτυρας απάντησε ότι δεν γνώριζε με βεβαιότητα αν αφορούσε τη Χ.Α. ή την Αστυνομία ή κατοίκους της περιοχής και τα συμφέροντα τους. Σε σχετική επίδειξη φωτογραφιών ο μάρτυρας αναγνώρισε τον κατηγορούμενο Ι.Λαγό που ήταν επίσης παρών στη συγκέντρωση και επισημάνθηκαν από το συνήγορο υποστήριξης της κατηγορίας η παρουσία των Γ. Πατέλη και άλλων εμπλεκομένων στη δολοφονία Φύσσα.
Στη συνέχεια κατέθεσε η μάρτυρας κατηγορίας, δικηγόρος, Μ. Κουβέλη, πρώην δημοτική σύμβουλος στον δήμο της Αθήνας την περίοδο 2011-2014. Η μάρτυρας κατέθεσε ότι στο πλαίσιο των καθηκόντων της ως δημοτικής συμβούλου είχε αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ). Όπως εξήγησε, σε κάθε δήμο που υπάρχει μεταναστευτικός πληθυσμός συγκροτείται ένα τέτοιο συμβούλιο για να υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας και να αναδεικνύονται διάφορα ζητήματα που αφορούν τη διαβίωση των μεταναστών. Στις αρχές του 2011, παρατηρήθηκε αύξηση των περιστατικών ρατσιστικής βίας γι αυτό και αποφασίστηκε η συγκρότηση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας στο οποίο συμμετείχε και το Σ.Ε.Μ. ως παρατηρητής. Το Δίκτυο αυτό κατέγραφε τα κρούσματα τα οποία είχαν μεγάλη αύξηση την περίοδο ’12-’13 και ιδίως στην περιοχή του Αγ Παντελεήμονα, της Κυψέλης και σε άλλες περιοχές. Η μάρτυρας περιέγραψε τα χαρακτηριστικά που ορίζουν ένα ρατσιστικό έγκλημα: απρόκλητη βία σε βάρος θύματος λόγω της διαφορετικότητάς του που είναι εμφανής και που μπορεί να αφορά την εθνικότητα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό κ.α. Η μάρτυρας κατέθεσε ότι υπήρχαν περιστατικά με σωματικές βλάβες, εξύβριση, φθορές. Οι θύτες έφεραν όπλα, όπως μαχαίρια και γκλομπ και είχαν συγκεκριμένη περιβολή. Ανέφερε ότι στο 10% των επιθέσεων αναγνωρίστηκαν ως δράστες μέλη της Χ.Α. είτε γιατί ήταν γνωστά στην περιοχή είτε λόγω των σημάτων της Χ.Α. Μετά την είσοδο της οργάνωσης στη Βουλή υπήρξε αύξηση των επιθέσεων καθώς η κοινοβουλευτική της παρουσία νομιμοποίησε την παράνομη εγκληματική δράση της. Όπως ανέφερε, χαρακτηριστικά, η μάρτυρας “πλέον καταλάβαινε ο κάθε πολίτης ότι τα τάγματα εφόδου που έλεγε ο κ.Μιχαλολιάκος ήταν στην Αθήνα πολύ οργανωμένα και συντεταγμένα”. Η μάρτυρας κατέθεσε ότι μετά τον Σεπτέμβρη του 2013 και την άσκηση των διώξεων υπήρξε κατακόρυφη μείωση των περιστατικών ρατσιστικής βίας. Σε σχετικές ερωτήσεις της έδρας, η μάρτυρας απάντησε, ότι το Σ.Ε.Μ. λειτουργούσε ως παρατηρητής στο Δίκτυο και λάμβανε γνώση των περιστατικών από όσους βρίσκονταν στο πεδίο και συνέτασσαν προς τούτο εκθέσεις καθώς και από τη συνεργασία με μεταναστευτικές κοινότητες και σωματεία. Σε αυτά συνήθως προσφεύγουν το πρώτον οι μετανάστες καθώς τους είναι πιο οικεία και λειτουργούν με αλληλέγγυο τρόπο. Σε σχετική ερώτηση της Εισαγγελέα, η μάρτυρας περιέγραψε το modus operandi των επιθέσεων: ομάδες αντρών με μαύρα ρούχα ή παντελόνια παραλλαγής, κοντοκουρεμένοι και με μεγαλόσωμα σκυλιά. Ζητούσαν συνήθως, νομιμοποιητικά έγγραφα από τους μετανάστες εν είδει αστυνομικού ελέγχου, ενώ και τα θύματά τους ήταν συνήθως Πακιστανοί, Αφγανοί, Αφρικανοί – προερχόμενοι από χώρες που δεν είχαν μεγάλη σωματική διάπλαση. Κατέθεσε, επίσης, ότι η Θ.Σκορδέλη, η οποία εμφανιζόταν αρχικά ως αγανακτισμένη πολίτις και στη συνέχεια ήταν υποψήφια της Χ.Α., εξέφραζε συχνά μισαλλόδοξες και ρατσιστικές απόψεις λέγοντας ότι “όταν έχουμε κατσαρίδες στο σπίτι μας πρέπει να τις διώξουμε”. Η μάρτυρας σε σχετικές ερωτήσεις των συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας απάντησε ότι τα θύματα -μετανάστες δεν πήγαιναν στην Αστυνομία, ιδίως όσοι δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα, ενώ και όσοι κατήγγειλαν τις σε βάρος τους επιθέσεις γίνονταν στόχος από αστυνομικούς. Σε σχετικές ερωτήσεις της υπεράσπισης – η οποία χαρακτήρισε εμπαθή την μάρτυρα – απάντησε ότι το Δίκτυο δεν είναι διωκτική αρχή και κάνει απλώς καταγραφή των περιστατικών ενώ τόνισε ότι κανένας μετανάστης δεν έχει όφελος να κάνει μια ψεύτικη καταγγελία. Επίσης επισήμανε ότι ο νόμος που καθιέρωσε ένα πλαίσιο προστασίας για τα θύματα ρατσιστικής βίας θεσπίστηκε το 2014 ακριβώς για να υπάρχει κάποια προστασία για τους παράτυπους μετανάστες που ως τότε δεν μπορούσαν να καταγγείλουν τις -σε βάρος τους- επιθέσεις υπό τον φόβο της απέλασης. Η μάρτυρας κατ’ επανάληψη τόνισε ότι δεν διώκεται ο λόγος της οργάνωσης- όσο μισαλλόδοξος και απεχθής και αν είναι- αλλά η εγκληματική της δράση ενώ δεν χρειάζεται και εντολή από την ηγεσία καθώς δεν απαιτούνται ηθικές αυτουργίες για τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος.
Τέλος, κατέθεσε ο μάρτυρας κατηγορίας Γ. Χριστόπουλος, δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου κατά την επίδικη περίοδο. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι κατά τη διάρκεια μιας θρησκευτική εορτής, κατά την οποία υπήρχε και πανήγυρις έξω από τον ναό, μια ομάδα αντρών ζητούσε χαρτιά – άδειες από αλλοδαπούς μικροπωλητές και στη συνέχεια αναποδογύρισαν τους πάγκους τους. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι δεν αντιλήφθηκε την παρουσία του τότε βουλευτή της Χ.Α.και κατηγορούμενου Π.Ηλιόπουλου, αλλά τον είδε στη συνέχεια στην τηλεόραση. Ο μάρτυρας ανέφερε ότι έξω από την εκκλησία της περιοχής ήταν παρατεταγμένη η ομάδα της Χ.Α. και βγαίνοντας ο Μητροπολίτης τον ρώτησε αν υπήρχε κίνδυνος. Ωστόσο, όπως επισήμανε, όταν απευθύνθηκε “στα παιδιά” που είχαν μαύρες μπλούζες και ήταν ομοιόμορφα ντυμένοι και τους είπε να μην κάνουν κάτι, αυτή η ομάδα συναίνεσε και αποχώρησε. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι είχε ελέγξει και ο ίδιος τις άδεις των αλλοδαπών μικροπωλητών. Σε σχετικές ερωτήσεις για απειλές από μέλη της Χ.Α. σε βάρος νηπιαγωγών της περιοχής που δέχονταν παιδιά μεταναστών σε σχολεία, ο μάρτυρας δήλωσε ότι δεν θυμόταν κάτι σχετικό. Τέλος, απάντησε ότι είναι μη νόμιμη ενέργεια ο έλεγχος των αδειών των μικροπωλητών από μέλη της Χ.Α.
