219η Συνεδρίαση, Αίθουσα Τελετών Εφετείου Αθηνών, 26.1.2018
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο
Εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης και παρακολούθησης της δίκης, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας, μέχρι τη συμπλήρωση των θέσεων του κοινού στην αίθουσα του ακροατηρίου. Υπήρχε μικρή παρουσία δημοσιογράφων και κοινού ενώ έξω από το δικαστήριο υπήρχε ομάδα παράστασης του Ενιαίου Αντιφασιστικού μετώπου.
II. Παρουσία των κατηγορουμένων
Αυτοπροσώπως παρόντες κατηγορούμενοι κατά τη διαδικασία: κανένας.
ΙΙΙ. Σχολιασμός καταθέσεων των μαρτύρων πολιτικής αγωγής
Α. Σχολιασμός από τους συνηγόρους πολιτικής αγωγής
Σε σχολιασμό των καταθέσεων εκ μέρους της πολιτικής αγωγής προέβησαν οι συνήγοροι Καμπαγιάννης, Σκαρμέας, Στρατής, Μαλαγάρης και Θεωδορόπουλος, καθώς η συνεδρίαση διεκόπη λόγω ασθενείας της εισαγγελέως.
Ο συνήγορος Καμπαγιάννης με αφορμή τον σχολιασμό 16 μαρτύρων κατόπιν κλήσης της πολιτικής αγωγής επανέλαβε τη δήλωση του θύματος της ΧΑ Αμπουζίντ Εμπάρακ και των Αιγύπτιων αλιεργατών, ότι η δολοφονική επίθεση που δέχτηκε ο Εμπάρακ και οι αλιεργάτες είχε ως δράστη της εγκληματική οργάνωση «Χρυσή Αυγή» διά των 5 αυτουργών που κατηγορούνται ενώπιον του δικαστηρίου. Χωρίς την ύπαρξη της συγκεκριμένης δολοφονικής οργάνωσης η επίθεση αυτή δε θα είχε πραγματοποιηθεί με τα συγκεριμένα χαρακτηριστικά, δηλαδή τη ρατσιτική πόρωση, την αίσθηση του ακαταδίωκτου, τα καλυμμένα χαρακτηριστικά.
Η εγκληματική οργάνωση του αρ.187 ΠΚ κατά τον συνήγορο είναι πραγματοπαγής και όχι προσωποπαγής. Ενώ δηλαδή τα φυσικά πρόσωπα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν, η οργάνωση παραμένει πραγματοπαγής με δεδομένη ιδεολογία, δεδομένη δράση και δεδομένη τεχνογνωσία. Ο συνήγορος στη συνέχεια ανέφερε μια σειρά επιθέσεων τις οποίες εξόρμησε η ΧΑ και κατέθεσαν σχετικά οι μάρτυρες που κλήθηκαν. Συγκεκριμένα ο συνήγορος αναφέρθηκε στην επίθεση στην Κυψέλη το 1996 σε άτομα της «Εργατικής Αλληλεγγύης», στην επίθεση στα δικαστήρια της Ευελπίδων εναντίον του Κουσουρή και δύο άλλα άτομα του Αριστερού Ρεύματος, στην επίθεση στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, την επίθεση σε βάρος του Χρυσού και της Τσιμπίδου όπου για όλες αυτές τις επιθέσεις ο συνήγορος σημείωσε ότι υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά δράσης όπως τα κόμισε ως γνώση ο μάρτυρας Γκαργάνας.
Ειδικά αναφορικά με τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Κουσουρή ο συνήγορος σχολίασε ότι από τον τρόπο δράσης προκύπτει αφενός ότι η ΧΑ δεν επιτίθεται στα πλαίσια συμπλοκής, εν βρασμώ, καθώς περίμεναν ώστε η ομάδα του Κουσουρή να απομονωθεί, ενώ ανάλογη ήταν και η πρακτική στη δολοφονία Φύσσα με τον αντίστοιχο συντριπτικό συσχετισμό δύναμης. Αφετέρου ότι η ΧΑ σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση των ποινικών ευθυνών της αρχικά είπε ότι δεν έχει καμία ανάμειξη, στη συνέχεια ότι ο Ανδρουτσόπουλος διώκεται για την ιδεολογία του, με παράλληλη στοχοχοποίηση των δικαστών που επιλαμβάνονται και τέλος όταν προκύπτει αναντίρρητα η ενοχή, η ΧΑ διατείνεται πλέον ότι υπήρχε μια ομάδα που όμως υπερέβη τις εντολές της ηγεσίας.
Αναφορικά με την επίθεση στο Πέραμα, ο συνήγορος επεσήμανε ότι όλο το Πέραμα γνώριζε τη δράση της ΧΑ και η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού αγκάλιασε τους αλιεργάτες. Ο συνήγορος περαιτέρω ανέφερε ότι η μάρτυρας Θωίδου αποκάλυψε ότι η αιμοδοσία μόνο σε Έλληνες ήταν μια απάτη της ΧΑ ενώ από την πλευρά της καθαρότητας του αίματος, βρίσκεται στην καρδιά της ιδεολογίας της ΧΑ.
Σε σχέση με την κατάθεση της μάρτυρα Τάκου, ο συνήγορος σημείωσε ότι η παρότι η πολιτική ταυτότητα των επιθέσεων προκύπτει από την οργανική σχέση των στελεχών με τη ΧΑ, έχει σημασία να καταστεί κατανοητό ότι η στατιστική μέτρηση της δράσης της ΧΑ ήταν επιστημονικά τεκμηριωμένη και επρόκειτο για συνεντεύξεις θυμάτων που δεν μπορούσαν να προσέλθουν στην Αστυνομία ελλείψει νομιμοποιητικών εγγράφων.
Ως εξαιρετικά σημαντική κατεγράφη επίσης η κατάθεση του μάρτυρα Χριστόπουλου ο οποίος πέραν των άλλων ανέλυσε και τις θεσμικές ενέργειες που έλαβαν χώρα όπως και τις ενέργειες της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, της πρώτης και παλαιότερης οργάνωσης δικαιωμάτων στη χώρα, ενώ ο Κωνσταντίνου σκιαγράφησε την ύπαρξη μηχανισμού της οργάνωσης ΧΑ που θα έκαιγε το τζαμί και τέλος η κατάθεση της μάρτυρα Κανελλοπούλου συνεισέφερε στη γνώση γύρω από τα πογκρόμ που οργάνωνε η ΧΑ στο κέντρο της Αθήνας ειδικά μετά τη δολοφονία Καντάρη όπως και μετά την επίθεση του κουρέα στη Μιχαήλ Βόδα όπως ανέφερε ο μάρτυρας Τεζάρης.
Επίσης ο συνήγορος ανέφερε πως για τους μάρτυρες που κατέθεσαν με την ιδιότητά τους ως πολιτικά στελέχη, εντόπισαν ότι το στοιχείο που διαφοροποιεί τη ΧΑ από (άλλα) κόμματα με εμπρηστικό λόγο είναι ότι η ΧΑ έκανε πράξη αυτά που έλεγε, σε αντίθεση με ό,τι υποστηρίζεται στη δικαστική αίθουσα, ότι δηλαδή η ΧΑ δικάζεται για τις ιδέες της. Ο Μιχαλολιάκος κατά τον συνήγορο αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη της δολοφονίας Φύσσα, ανέλαβε και ότι ο Ρουπακιάς δεν ήταν «περαστικός» από τη ΧΑ καθώς δεν είναι δυνατόν κόμμα να αναλαμβάνει την ευθύνη για πράξεις ψηφοφόρου-η πολιτική ευθύνη υπάρχει μόνο στα πλαίσια δράσης της ΧΑ.
Στο σημείο αυτό ο συνήγορος Μιχαλόλιας Τάκης επενέβη της διαδικασίας με αιτιάσεις ότι δε θα έπρεπε η πολιτική αγωγή να εκτείνεται για τις ευθύνες στο πρόσωπο του Μιχαλοιάκο καθώς έχει αποβληθεί ως πολιτική αγωγή ως προς αυτό το μέρος, ενώ όπως ειπώθηκε από τον συνήγορο Μιχαλόλια ο ίδιος ο Μιχαλολιάκος θα εμφανιστεί στο δικαστήριο και θα δώσει εκτενείς απαντήσεις.
Ο συνήγορος Σκαρμέας σχολίασε ότι διακρίνουμε από τους 16 μάρτυρες 3 ομάδες: η πρώτη κατέδειξε τη διάρκεια και τη δράση της ΧΑ, ξεκινώντας από τον μάρτυρα Κουσουρή όπου έκανε λόγο για εξέλιξη του modus operandi της οργάνωσης στη δολοφονία Φύσσα όπως και στην επίθεση σε βάρος του Πουλικόγιαννη όπου όλοι οι παραπάνω χτυπήθηκαν ως πρωταίτιοι και εκπρόσωποι αντιπάλων της ΧΑ στένοντας ταυτόχρονα και το αντίστοιχο μήνυμα.
Η δεύτερη ομάδα αφορούσε βουλευτές που κλήθηκαν από το ΠΑΜΕ που επιβεβαίωσαν την εικόνα τάγματος της ΧΑ και μέσα στη Βουλή, σε μια προσπάθεια να προκαλέσουν δέος και μια αίσθηση πυγμής στο κοινό τους. Aντιστοίχως ο μάρτυρας Μαργαρίτης πέρα από το προσωπικό του βίωμα στην επίθεση σε λεωφορείο από μέλη της ΧΑ στην οποία ήταν παρών, κατέθεσε ότι η ΧΑ ακολουθεί τις κλασικές αντιδράσεις κάθε ναζιστικού κόμματος που στην αρχή υπάρχει άρνηση της ανάληψης και μετά ανάθεση της ευθύνης στα κατώτερα μέλη.
Στην τελευταία ομάδα κλήθηκαν ειδικοί επιστήμονες που ασχολήθηκαν με το ρατσιστικό φαινόμενο κάνοντας λόγο για το modus operandi της οργάνωσης καθώς και ότι στον πυρήνα του κόμματος βρίσκεται η εγκληματική οργάνωση.
Ο συνήγορος Στρατής σχολίασε ότι οι δράστες εκκινούνται ως μέλη εγκληματικής οργάνωσης υπακούοντας τυφλά στα κελεύσματα της ηγεσίας, ενώ από την είσοδο στο κοινοβούλιο βλέπουμε μια επίταση των επιθέσεων όπως παρατηρούν και οι μάρτυρες, η ΧΑ στη Βουλή απαξίωνε την κοινοβουλευτική δημοκρατία, χρησιμοποιώντας τα κοινοβουλευτικά προνόμια ως μανδύα της δράσης τη, ενώ ο ναζιστικός χαιρετισμός στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων δίνει το μήνυμα ότι παραμένουν ίδιοι ακόμα κι αν «στρογγύλεψε» ο λόγος τους.
Ο συνήγορος ανέφερε μια σειρά γεγονότων όπως την επίθεση κατά του Κουσουρή, την τρομοκράτηση μεταναστών στον Αγιο Παντελεήμονα, επίθεση στην πλατεία Αμερικής, επεισόδια κατά δικηγόρων στον Άγιο Παντελήμονα, πογκρόμ μετά τη δολοφονία Καντάρη,την περίπτωση του Λουκμάν, την επίθεση με εμπρησμό στα γραφεία της εργατικής αλληλεγγύσης, τον τραυματισμό της Πατρικίου, χάραγμα σε κοπέλα του αγκυλωτού σταυρού το 1992, επίθεση σε μετανάστη σε ποδήλατο καθώς και σε Πακιστανό, επίθεση κατά παραολυμπιονίκη στη Χίο, πογκρόμ στη Μιχαήλ Βόδα με πρωταγωνιστή τον Κασιδιάρη κ.α που καταδεικνύουν ότι οι επιθέσεις αυτές έχουν σαφή ρατσιστικά χαρακτηριστικά, με ταυτότητα λόγου και έργου, με σκοπό την εργατική διάρρηξη, με σκοπό την εξόντωση του πολιτικού αντιπάλου.
Ο συνήγορος αναφέρθηκε επίσης στο γνωστό modus operandi της οργάνωσης ενώ επισημαίνει ότι σύμφωνα και με την κατάθεση του μάρτυρα Κουσουρή, η απανθρωποίηση του αντιπάλου είναι απαραίτητη για να μπορέσουν να περάσουν στη δράση. Παράλληλα και όπως κατέθεσε ο μάρτυρας Χριστόπουλος, το ρατσιστικό μήνυμα δε ντρέπεται, ούτε επιδιώκει να κρυφτεί. Τουναντίον η ηγεσία δεν αποδοκιμάζει τις επιθέσεις αλλά τις επικροτεί με υιοθέτηση της ενέργειας και κάλυψη της επίθεσης. Τα γεγονότα και οι πρακτικές αυτές, σύμφωνα με τον συνήγορο, δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά αλλά είναι σύμφυτες με τη δράση της ΧΑ.
Ο συνήγορος Μαλαγάρης σχολίασε ότι από την έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας γίνεται προσπάθεια απομείωσης της αξιοπιστίας των έως τώρα μαρτύρων που κατέθεσαν επιβαρυντικά στοιχεία για την Χ.Α. Ωστόσο κατά τον συνήγορο, όλες οι καταθέσεις των μαρτύρων της πολιτικής αγωγής έγιναν επί τη βάσει συγκεκριμένων γεγονότων που βίωσαν οι μάρτυρες τα οποία στηρίζονται και επιβεβαιώνονται και από λοιπά αποδεικτικά μέσα (έγγραφα, βίντεο, μαρτυρίες κτλ) καθώς και επί τη βάσει ομιλιών, συνομιλιών και δηλώσεων των ίδιων των κατηγορουμένων.
Οι μάρτυρες εισέφεραν με καταθέσεις που επιβεβαιώνουν ότι η Χ.Α. είναι και κατά των μνημονίων αλλά και κατά των πιο εξαθλιωμένων στρωμάτων των εργαζομένων (των αλλοδαπών) καθώς και κατά των συνδικαλιστών που παλεύουν για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών των μνημονίων. Ο συνήγορος περαιτέρω εστίασε στο βασικό διακύβευμα του ποιος αποφάσιζε για τις επιθέσεις επισημαίνοντας ότι οι επιθέσεις εντάσσονταν μέσα στα πλαίσια της εγκληματικής οργάνωσης ακόμα και αν η απόφαση για την εξειδίκευση των θυμάτων σχεδιάστηκε και οργανώθηκε αποκλειστικά και μόνο από τους ίδιους τους φυσικούς αυτουργούς. Την παραπάνω παραδοχή επιβεβαιώνει το ότι τα θύματα συγκαταλέγονταν μέσα στους στόχους των εχθρών της ΧΑ, ότι οι δράστες δεν είχαν προηγούμενες προσωπικές διαφορές με τα θύματα και το κυριότερο ότι οι δράστες δήλωναν με κάθε τρόπο στα θύματα την πολιτική τους ταυτότητα είτε προφορικά είτε μέσω των συμβόλων που έφεραν, αποδεικνύοντας έτσι το κέντρο που σχεδιάζει και οργανώνει τις επιθέσεις αυτές.
Επιστέγασμα των ανωτέρω, αποτελεί η ίδια η στάση της ηγεσίας τόσο απέναντι στους δράστες όσο και απέναντι στα θύματα των επιθέσεων αυτών, παρέχοντας στους μεν κάλυψη και αποκαλώντας του δε “υπανθρώπους” και “ορφανά του Μαρξ”, ενώ υπήρχαν και περιπτώσεις που η εντολή αναγιγνώσκεται απευθείας, όπως ήταν η περίπτωση της επίθεσης κατά των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ η οποία είχε προαναγγελθεί από τον Λαγό και τον Μίχο ένα μήνα πριν και φωτογράφιζε τους συγκεκριμένους συνδικαλιστές στη Ζώνη του Περάματος αναφερόμενοι σε αυτούς ως «οι λακέδες του KKE και του ΠΑΜΕ». Αντίστοιχα συνέβη τόσο με την δολοφονία Φύσσα όσο και με την επίθεση κατά των Αιγυπτίων αλιεργατών.
Ο συνήγορος Θεοδωρόπουλος ανέφερε ότι ο σχολιασμός όταν γίνεται στη διάρκεια μιας συνεδρίασης του δικαστηρίου, είναι διαφορετικός όταν τα αποδεικτικά μέσα είναι απτά και διαφορετικός όταν είναι σε μια διαδικασία τόσων μηνών. Οι μάρτυρες κατά τον συνήγορο, άλλοι καταθέτουν βιωματικά, άλλοι όσα έχουν δει και έχουν πηγή τα ΜΜΕ και όταν αυτό αντιμετωπίζεται με σκωπτικότητα οφείλουμε να εξετάσουμε αν η πηγή αυτού που καταθέτει ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή όχι. Κατά συνέπεια όλα έχουν σχέση με το πώς αποδίδουν την πραγτικότητα και την ώρα των αναγνωστέων, τα τελευταία θα επιβεβαιώσουν όσα κατατέθηκαν ή όχι.
Περαιτέρω ο συνήγορος σχολίασε ότι ο μάρτυρας Κουσουρής με τα σημάδια στο πρόσωπό του και ως ιστορικός συνέβαλε λέγοντας ότι είναι η ΧΑ είναι μια ανοιχτά ναζιστική οργάνωση. Σε ό,τι αφορά τις κρινόμενες επιθέσεις, ο συνήγορος σημείωσε ότι η ίδια η ηγετική παρέμβαση ανακοινώνει την παραστρατιωτική δράση, καθώς η άσκηση βίας απο ναζιστική οργάνωση αποτελεί συστατικό στοιχείο του τρόπου που αποκτά πολιτική ισχύ και επιρροή.
Επιπροσθέτως ο συνήγορος εστίασε στο ότι το ζήτημα της στοιχειοθέτησης της εγκληματικής οργάνωσης δεν έχει σχέση με το αν η επεθεση στο ΠΑΜΕ πήρε εντολή απο την ηγεσία αλλά μόνο ως απόπειρα αναζήτησης στοιχείων που θα μπορούσαν να θεμελιώσουν ηθική αυτουργία. Η εγκληματική οργάνωση στοιχειοθετείται και χωρίς να κατηγορείται αυτός που συμμετέχει για τις επιμέρους εγκληματικές πράξεις. Οι μάρτυρας σύμφωνα με τον συνήγορο συνηγόρησαν στο ότι η ΧΑ διαφέρει σε σχέση με άλλες πολιτικές οργανώσεις ως προς το ότι η ΧΑ έχει το κίνητρο και τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει αυτά που λέει ενώ συνεισέφεραν στο να θεμελιώνεται το κατηγορητήριο σε αυτά που αναφέρει.
Ο συνήγορος αναφέρθηκε επίσης μεταξύ άλλων σε αυτό που αποκαλούμε δημόσια ρητορική μίσους όπου στην περίπτωση της ΧΑ, η φρασεολογία περί «κατσαρίδων», «σκουληκιών» και «υπανθρώπων» σε ένα σύστημα με αυτή την ιεραρχία εξυπηρετεί την απανθρωποίηση που ανέφερε ο μάρτυρας Κουσουρής και τα συνθήματα «αίμα τιμή χρυσή αυγή» διαμορφώνει στη συνείδηση των μελών το θαυμασμό και την πίστη στον Αρχηγό. Η χρησιμοποιούμενη φρασεολογία που εμπεριέχεται στο μήνυμα που περνάει, έχει τέτοιο μίσος που αν ο πολίτης πειθόταν, δε θα είχε όρια η βιαιότητα της αντίδρασής του. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί εθίζουν και αίρουν τις αναστολές των ανθρώπων.
Στο σημείο αυτό το δικαστήριο διέκοψε, για την 31.01.2018, στην αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού.
