185η Συνεδρίαση, Aίθουσα Tελετών Εφετείου Αθηνών, 2.10.2017
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο
Εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης για την παρακολούθηση της δίκης από το κοινό, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας. H παρουσία του κοινού ήταν σημαντική, ενώ έντονη υπήρξε και η παρουσία δημοσιογράφων στην αίθουσα.
II. Παρουσία και εκπροσώπηση των κατηγορουμένων
Κατά τη σημερινή συνεδρίαση ουδείς εκ των κατηγορουμένων δεν ήταν παρών.
ΙΙΙ. Εξέλιξη της διαδικασίας
Η διαδικασία ξεκίνησε με την κατάθεση του μάρτυρα Γεώργιου Χριστόπουλου, πρώην δήμαρχου Ραφήνας-Πικερμίου, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησε την κατάθεσή του ο Δημήτριος Ψαρράς, δημοσιογράφος στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
ΙV. Καταθέση του μάρτυρα Γ. Χριστόπουλου
A. Εξέταση από την έδρα
Ο μάρτυρας κατέθεσε πως είναι ιατρός στο επάγγελμα, ενώ εχει διατελέσει δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου τη περίοδο 2010-2014. Ο παραπάνω δήμος γιορτάζει την 8/9 κάθε χρόνο τα γενέθλια της Παναγίας. Το 2012 σε αυτό το πλαίσιο είχε καλέσει τους Μητροπολίτες Προύσης και Αλεξανδρουπόλεως, ενώ παρέστησαν μετά από πρόσκληση και οι βουλευτές από το υπόλοιπο Αττικής Μπούρας και Βλάχος από τη Ν.Δ. . Ο πρώην Δήμαρχος κατέθεσε πως είχαν δοθεί στα πλαίσια της γιορτής άδειες σε μικροπωλητές για να στήσουν 26-28 πάγκους και όλοι εκεινη την ημέρα διέθεταν την απαιτούμενη άδεια.
Την παραμονη του εορτασμού, ο ίδιος μαζί με τους επίσημους προσκεκλημένους βρισκόταν μέσα στην εκκλησία, όπως και η δύναμη της αστυνομίας. Έξω δεν υπήρχε αστυνομική δύναμη, παρά μόνο για τη διευκόλυνση της εισόδου στην εκκλησία.
Όταν ο δήμαρχος με του λοιπούς βγήκαν στο προαύλιο χώρο και στάθηκαν στο πλατύσκαλο είδε ο μάρτυρας ανάμεσα στο κόσμο, μια ομάδα της Χ.Α. αποτελούμενη από διατεταγμένα 15-20 άτομα, που φορούσαν μαύρα χαρακτηριστικά μπλουζάκια και κρατούσαν ελληνικές σημαίες. Ο Δήμαρχος είπε πως τους πλησίασε και τους ρώτησε αν θα ακολουθήσουν τη περιφορά και τους παρακάλεσε μη γίνει φασαρία. Ακολούθησαν μέχρι ένα σημείο και μετά διαλύθηκαν. Καθ’ οδόν τον ενημέρωσαν από ένα τοπικό blog της Ραφήνας ότι άτομα της Χ.Α. δημιούργησαν επεισόδιο με τους αλλοδαπούς και αναποδογύρισαν πάγκους. Ο Χριστόπουλος έστειλε στο σημείο έναν αντιδήμαρχο μαζί με άλλο άτομο, ενώ ο ίδιος είδε τα επεισόδια στις ειδήσεις. Τα σχετικά ρεπορτάζ έδειξαν πως οι χρυσαυγίτες ζητούσαν άδεια από τους μικροπωλητές και αυτοί δε τους έδωσαν και αναποδογύρισαν τους πάγκους. Κατέθεσε πως στη τηλεόραση είδε τον Ηλιόπουλο, που βρισκόταν στους πάγκους, ενώ εκ των υστέρων πληροφορήθηκε από τους δημοτικούς συμβούλους και τους κατοίκους ότι παρών ήταν και ο Γερμενής. Σε σχετική ερώτηση υποστήριξε πως η Χ.Α. είχε κάποια στιγμή γραφεία στη Ραφήνα, αλλά δεν είχαν ενεργή δράση και πλέον εδώ και 3-4 χρόνια έχουν σταματήσει να λειτουργούν.
Αναφερόμενος σε ψήφισμα του Δήμου σχετικά με το επεισόδιο είπε πως υπερψηφίστηκε από όλους. Ερωτηθείς για ενημέρωση που είχε λάβει για απειλητικά τηλεφωνήματα από τη Χ.Α. στις Διευθύντριες των νηπιαγωγείων της περιοχής απάντησε πως δε θυμάται το περιστατικό.
Στη συνέχεια σε ερωτήσεις της Εισαγγελέως είπε πως ο Ηλιόπουλος στη τηλεόραση δε του έδινε την εντύπωση πως έδινε εντολές. Ακόμη υποστήριξε πως δεν υπήρξαν άλλα επεισόδια τέτοιου είδους στη Ραφήνα, παρά μόνο είχε δει μια παρέλαση μελών της Χ.Α. που κρατούσαν ελληνικές σημαίες, την οποία χαρακτήρισε ήρεμη. Σε επίμονες ερωτήσεις της έδρας και της Εισαγγελέως σχετικά με τα απειλητικά τηλεφωνήματα που είχαν δεχθεί οι διευθύντριες των νηπιαγωγείων από τη Χ.Α., για να διώξουν παιδιά αλλοδαπών από τα σχολεία είπε πως του μεταδόθηκε από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο, αλλά δεν έκανε κάτι για αυτό, καθώς, όπως υποστηρίξε είχαν μόνο παιδιά από την Ινδία που έχουν πάρει υπηκόοτητα. Άλλωστε είπε πως τα νηπιαγωγεία είναι ασφαλή με κιγκλιδώματα και στο κέντρο της πόλης. Δεν αξιολόγησε τα απειλητικά τηλεφωνήματα, καθώς και αυτός δεχόταν απειλές χωρίς να γνωρίζει από ποιον.
Ακολούθως απαντώντας στον Αναπληρωτή Εισαγγελέα είπε πως βγαίνοντας από την εκκλησία ο Μητροπολίτης Προύσης φοβήθηκε, όχι ο ίδιος. Ακόμη υποστήριξε πως ήταν ασέβεια αυτό που έγινε απέναντι στη μεγάλη γιορτή της πόλης και πως υποκατέστησαν την πολιτεία ζητώντας τις άδειες από τους μικροπωλητές.
Β. Εξέταση από την πολιτική αγωγή
Στη συνεχεια υπέβαλαν ερωτήσεις οι συνήγοροι της πολιτικής αγωγής Στρατής, Μαλαγάρης, Παπαδοπούλου, Καμπαγιάννης και Σκαρμέας.
Ο Χριστόπουλος ερωτηθείς σχετικά είπε πως αναποδογύρισαν τους πάγκους πριν τους δείξουν τα χαρτιά, όπως του είπε ο αντιδήμαρχος που πήγε στο σημείο. Μάλιστα ο αλλοδαπός του είπε «δεν πρόλαβα να δείξω την άδεια». Είπε ακόμη πως δεν είδε τον Ηλιόπουλο να αποτρέπει τους οπαδούς της Χ.Α. να αναποδογυρίσουν τους πάγκους, ενώ δεν υπήρξε από την πλευρά της Χ.Α. κάποια συγγνώμη για το επεισόδιο. Είπε ακόμη πως δύο πάγκοι αναπογύρισαν, αλλά το πήραν τα κανάλια μετά και αναπαράχθηκε, ενώ διευκρίνισε πως οι χρυσαυγίτες κρατούσαν μαύρες σημαίες, αλλά στη πλειοψηφία τους κρατούσαν ελληνικές.
Σε φωτογραφίες που του επιδείχθησαν αναγνώρισε τον Ηλιόπουλο και το Γερμενή από εκείνη τη μέρα, ενώ είπε πως ήταν μια η ομάδα της Χ.Α., που ήταν παρούσα έξω από την εκκλησία και στα επεισόδια. Είπε πως η αστυνομία ήταν παρούσα και μάλιστα ότι η Διοικήτρια του τοπικού αστυνομικού τμήματος τέθηκε στη συνέχεια σε διαθεσιμότητα για ένα μήνα, καθώς ο τότε Υπουργός Δένδιας θεώρησε ότι θα έπρεπε να βρίσκεται έξω από την εκκλησία. Ο ίδιος ο Δήμαρχος βέβαια την είχε παρακαλέσει να είναι δίπλα του στην Εκκλησία. Τέλος ο Χριστόπουλος χαρακτήρισε τυχαίο το γεγονός ότι αναποδογύρισαν πάγκους αλλοδαπών και όχι Ελλήνων, ενώ ερωτηθείς ποιες είναι οι θέσεις της Χ.Α. για τους αλλοδαπούς είπε πως όλα τα κόμματα έχουν πρόβλημα με τους παράνομους αλλοδαπούς.
Γ. Εξέταση από την υπεράσπιση
Οι συνήγοροι υπεράσπισης Ματαλιωτάκης, Αγγελέτος, Οπλαντζάκης, Παπαδέλλης, Τζεμπετζής, Ρουσσόπουλος και Μάμμης έθεσαν ερωτήσεις στο μάρτυρα.
Ο πρώην Δήμαρχος είπε σχετικά πως από τις 26-28 θέσεις πάγκων, οι αλλοδαποί είχαν τις δέκα και πως οι χρυσαυγίτες αναποδογύρισαν δύο πάγκους. Υποστήριξε ακόμη πως τα τηλεοπτικά μέσα έδωσαν υπερβολική διάσταση στα επεισόδια για την ακροαματικότητα.
V. Καταθέση του μάρτυρα Δημήτριου Ψαρρά
Α. Εξέταση από την έδρα
Ο μάρτυρας είπε πως ασκεί το επάγγελμα του δημοσιογράφου από το 1983 αρχικά στο περιοδικό «Σχολιαστής», στη συνέχεια από το 1990 στην «Ελευθεροτυπία», και τώρα είναι δημοσιογράφος στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
Αναφερόμενος στη Χ.Α. είπε πως ιδρύθηκε το 1980 σαν ένας κλειστός πυρήνας πιστών του εθνικοσοσιαλισμού από το Μιχαλολιάκο. Το περιοδικό «Χρυσή Αυγή» ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 1980 και έβγαλε 13 φύλλα. Το περιεχόμενο του περιοδικού ήταν καθαρά ναζιστικό, με αναφορές στο Γκέμπελς και το Χίτλερ, με εθνικοσοσιαλιστικά σήματα. Τότε πέρα από το Μιχαλολιάκο ήταν στο πυρήνα και ο Ιωαν. Γιαννόπουλος, που ήταν μαζί στο κόμμα της 4ης Αυγούστου του Πλεύρη, ο Παππάς και ο Αριστ. Καλεντζής, που έγραφε στο περιοδικό μέσα από τη φυλακή. Ο Μιχαλολιάκος το 1983 ανέστειλε τη λειτουργία του περιοδικού, διότι αισθάνθηκε πως διέτρεχε κίνδυνο να εμπλακεί σε νομικές περιπέτειες, δεδομένου ότι είχε ήδη συλληφθεί και δικαστεί για κατοχή εκρηκτικών και επιθέσεις σε κινηματογράφους, ενώ είχε κατηγορηθεί και για τα επεισόδια στη κηδεία του απόστρατου Μάλλιου, αλλά χωρίς ωστόσο να δικαστεί λόγω παραγραφής. Υπό αυτές τις συνθήκες, ανέστειλε την έκδοση του περιοδικού, όπως τον συμβούλεψε και ο αδελφός του Μιχαλόλιας, και διέφυγε στη Νότια Αφρική. Σε ερώτηση της Προέδρου αν εκείνη τη περίοδο υπάρχει Χ.Α. ο Ψαρράς απάντησε χαρακτηριστικά «Δεν υπάρχει Χ.Α. χωρίς Μιχαλολιάκο. Ο Μιχαλολιάκος είναι η Χ.Α.», εξηγώντας πως η οργάνωση διέπεται από την αρχή του αρχηγού (μετάφραση του γερμανικού «Führerprinzip»).
Το Δεκέμβριο του 1984 προσχωρεί και αναλαμβάνει πρώτος πρόεδρος της νεολαίας ΕΠΕΝ του Παπαδόπουλου, αλλά το 1985 έφυγε στο πλαίσιο εσωτερικών ερίδων. Δημιούργησε και πάλι το περιοδικό, ενώ επεδίωξε τη δημιουργία μιας μικρογραφίας των ταγμάτων εφόδου του Χίτλερ. Σιγά σιγά προσπαθεί να υλοποιήσει το μοντέλο, λέγοντας πως «Δεν θα μελετάμε μόνο το Μein Κampf, αλλά θα βγούμε να κυνηγήσουμε τους εχθρούς μας». Σύμφωνα με το μάρτυρα κατά καιρούς έχουν στοχοποιηθεί ως έχθροι οι αριστεροί, οι αναρχικοί, οι ξένοι, οι άνθρωποι διαφορετικού χρώματος, όλο το πολιτικό σύστημα. Συνέχισε λέγοντας χαρακτηριστικά «Η Χ.Α. δε στοχεύει σε συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά ιδιότητες π.χ. ένας που μας μοιάζει αναρχικός, ένας που μας μοιάζει Πακιστανός και δεν έχει δουλειά στη πατρίδα μας. Δε θα χτυπήσει κάποιον επιφανή. Το συμβολικό θέλει να περάσει, ότι είναι δυνατή, ότι εμείς έχουμε την ισχύ».
Ο μάρτυρας υποστήριξε πως δεν έχει αλλάξει τίποτε στην ιδεολογία της οργάνωσης από το 1987 μέχρι σήμερα, φέρνοντας ως παράδειγμα το Μιχαλολιάκο, όταν έγιναν οι συλλήψεις, που είπε «δεν έχουμε καμία σχέση με τον εθνικοσοσιαλισμό» και βγαίνοντας φώναξε στους οπαδούς του «ζήτω η νίκη», το οποίο για τους μυημένους είναι «Sieg Heil». Είπε ακόμη πως η Χ.Α. δεν μπορεί να ασκήσει πολιτική χωρίς βία σε δημόσιους χώρους, αναφερόμενος στις δηλώσεις Μιχαλολιάκου στις Θερμοπύλες για ξιφολόγχες και τάγματα εφόδου, δηλώσεις που φανάτισαν τους οπαδούς με τις δηλώσεις αυτές.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Χ.Α. απέκτησε δημόσια δράση, οπότε και άρχισε να ασχολείται δημοσιογραφικά ο Ψαρράς. Άρχισαν να βγαίνουν από τα γραφεία, αρχικά γράφοντας χιτλερικά συνθήματα στους δρόμους και έπειτα με αφορμή το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό το 1992, χτύπησαν συγκεντρωμένους αναρχικούς στο πανεπιστήμιο.
Ο Ψαρράς αναφερόμενος στο κατατεθέν από τον ίδιο προανακριτικά καταστατικό της Χ.Α. είπε πως απεστάλη μαζί άλλο υλικό (διακήρυξη και άλλα) από την ίδια την οργάνωση το 1988 στο περιοδικό «Σχολιαστής», όπου εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Η Χ.Α. το έστειλε με αφορμή κάποιο άρθρο που είχε γραφτεί και συνοδευόταν από εκτενή απάντηση, η οποία όμως δε δημοσιεύθηκε. Συνεχίζοντας κατηγορηματικά δήλωσε πως το καταστατικό που κατέθεσε η Χ.Α. το 2012 στον Α.Π. είναι διαφορετικό, γιατί η οργάνωση ήθελε να καλυφθεί, δεδομένου ότι το πρώτο καταστατικό αναφέρεται στη δομή και το χαρακτήρα της οργάνωσης, ενώ περιέχει και ένα μεγάλο κεφάλαιο για την αρχή του αρχηγού, το οποίο είναι ενοχοποιητικό για τον αρχηγό. Επίσης κατέθεσε πως έχει μαζί του κατά τη συνεδρίαση το πρωτότυπο καταστατικό με τη σφραγίδα της Χ.Α.. Επεσήμανε ότι αποσπάσματα από το καταστατικό είχαν δημοσιευθεί τόσο τον Οκτώβριο του 1990 στη Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία σε ένα αφιέρωμα για τους φασίστες, αλλά και το 1998 με αφορμή την υπόθεση Περιάνδρου. Η Χ.Α. άλλωστε δεν αντέδρασε σε αυτά τα δημοσιεύματα, αλλά ούτε και στο βιβλίο του που εκδόθηκε το 2012. Μόνο μετά τις συλλήψεις έχουν υπάρξει αντιδράσεις για το καταστατικό.
Ο μάρτυρας αναλύοντας τη δομή της οργάνωσης είπε πως διαχωρίζεται μεν σε δύο μέρη, το πολιτικό και το επιχειρησιακό, αλλά έχουν την ίδια ηγεσία όπως προκύπτει από το καταστατικό, αλλά και από το οργανόγραμμα που βρέθηκε στο σπίτι του Παππά στα Γιάννενα, και κάνει σαφή αναφορά στο καταστατικό και στον εσωτερικό κανονισμό, τα οποία δεν υφίστανται στο καταστατικό του 2012. Αναφερόμενος στον αρχηγό είπε πως «δεν μετέχει στις βίαιες, νυχτερινές επιθέσεις της οργάνωσης, καθώς πρέπει να παραμείνει αλώβητος, είναι υπεράνω των άλλων, και αποτελεί ενσάρκωση του λαού. ….. Τον έχει βάλει εκεί ο λαός, όπως είχε βάλει τον Χίτλερ».
Ως πηγές της γνώσης του ο Ψαρράς επικαλέστηκε όχι μονο το καταστατικό και τις ενέργειες της Χ.Α., αλλά και τα όσα έχουν γράψει κατά καιρούς πρώην μέλη της οργάνωσης, όπως ο Φιλίππου και ο Κουσουμβρής, αναλώσιμοι υπαρχηγοί, όπως τους αποκάλεσε, προσθέντοντας τον Περίανδρο, τον Γιαννόπουλο, το Ζαφειρόπουλο, οι οποίοι έφυγαν κακήν κακώς, όταν πλησιάζαν το θώκο του αρχηγού.
Ο Ψαρράς υποστήριξε πως σε όλες τις εγκληματικές ενέργειες της Χ.Α. από το 1992 μέχρι το Φύσσα και το Ζέρβα ο αρχηγός διατάσσει και μένει πίσω. Τόνισε πως η Χ.Α. στα τέλη του καλοκαιριού του 2013 αισθάνθηκε πως είχε ασυλία από το πολιτικό σύστημα και τα ΜΜΕ. Και ενώ ο Μιχαλολιάκος έλεγε «δε θέλουμε τη Βουλή, δε θέλουμε το Σύνταγμα. Ήμουν μουγκός, όταν παλάμιζα το Ευαγγέλιο», εν τέλει η είσοδος στη Βουλή ήταν το πρώτο βήμα. Το δεύτερο βήμα σύμφωνα με το μάρτυρα ήταν αυτό που περιέγραψε ο Παναγιώταρος στο BBC: «Έχουμε εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα, από τη μια είναι εθνικιστές και από την άλλη το πολιτικό σύστημα, οι μετανάστες, οι αριστεροί, οι διεθνιστές». Αυτή κατά τον Ψαρρά ήταν η έναρξη ενός χαμηλού επιπέδου πολέμου. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε μια εβδομάδα έγιναν επιθέσεις όπως στο ΠΑΜΕ, συμβολικού χαρακτήρα. Επέμεινε ότι όλες αυτές τις επιθέσεις ξεκινάνε με εντολή του αρχηγού. Τίποτε δεν γίνεται χωρίς εντολή και όποιος το κάνει εξαφανίζεται, όπως οι υπαρχηγοί. Μετά το χαστούκι του Κασιδιάρη στη Κανέλλη, βγήκε ο αρχηγός στη Νίκαια μπροστά το τάγμα εφόδου και είπε «Νομίζετε ότι θα χάσουμε από αυτό; Με τις δημοσκοπήσεις ανεβήκαμε δύο μοναδες», ενώ ο Κασιδιάρης λέει «το βράδυ γίνονται οι καλές δουλείες». Ο Κουκούτσης λέει «είμαστε φάλαγγα και έτσι είναι η δομή μας». Αισθάνονται τους εαυτούς τους ως συνεχιστές του Χίτλερ.
Ο Ψαρράς υποστήριξε πως τα μέλη περνάν από εκπαίδευση, ενώ όπλα τους αποτελούν τα στιλέτα, τα καδρόνια κα άλλες παρόμοιες ιδιοκατασκευές, ενώ είπε πως διαθέτουν και πυροβόλα όπλα, τα οποία δεν έχουν χρησιμοποιήσει εναντίον αντιπάλων, αλλά τα έχουν για την επόμενη φάση, τον εμφύλιο πόλεμο, που δεν ξέσπασε, επειδή παρενέβη η πολιτεία. Θέλησαν να εφαρμόσουν την στρατηγική της έντασης και να προκαλέσουν π.χ. την αριστερά να επιτεθεί στη Χ.Α. Για αυτό υπήρξε κλιμάκωση της βίας το φθινόπωρο του 2013. Η βία κατά του ΠΑΜΕ, στο Μελιγαλά κατά των δεξιών και εθνικόφρονων και μετά στο Φύσσα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε άλλες αντιδράσεις.
Μίλησε για στρατιωτική δομή της οργάνωσης, ενώ και το καταστατικό προβλέπει έξι βαθμούς, στρατιωτικούς με ανώτερο τον φαλαγγάρχη και αντίστοιχα οι πυρήνες έχουν τον πυρηνάρχη. Αυτά αποτελούν στοιχεία μίας απόλυτα κάθετης στρατιωτικής δομής.
Ο δημοσιογράφος συνέχισε λέγοντας πως η οργάνωση θεωρεί πως αυτό που θα της δώσει απήχηση είναι βία και πως δεν είναι αφελής ο Μιχαλολιάκος όταν λέει σε δημόσιες συγκεντρώσεις για τις ξιφολόγχες που θα ακονίζονται στο πεζοδρόμιο (απόσπασμα από τον επίσημο ύμνο των SS). Μίλησε επίσης για το φυλλάδιο «Ομάδα Πρωτεσίλαος», που έχει καταθέσει και αναφέρεται στον τύπο που πρέπει να έχει η εκπαίδευση, αλλά και για τις κατασκηνώσεις, στις οποίες η εκπαίδευση προσιδιάζει σε στρατιωτικές μονάδες.
Σύμφωνα με το μάρτυρα δεν αποτελούν στόχους της Χ.Α. άνθρωποι σαν και αυτόν, καθώς η οργάνωση στοχεύει βράδυ καταρχήν ανώνυμους, που συμβολίζουν κάποια πράγματα. Είπε ακόμη πως η Χ.Α. ακολουθεί όχι το Μουσολίνι, αλλά το Χίτλερ, καθώς ο ναζισμός βασίζεται στη φυλή, για αυτό ο Μιχαλολιάκος έλεγε «βασιζόμαστε στην κοινότητα της φυλής, στο ελληνικό αίμα». Και ο «Λαϊκός Σύνδεσμος» είναι από το γερμανικό Völkische Bund.
Είπε πως για τη Χ.Α. υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων, οι άρειοι και οι άλλοι. Για σήμα τους διάλεξαν μετά τη σβάστικα ένα πλάγιο ψ το οποίο είναι το σήμα μονάδων των SS, αλλά και της ταξιαρχίας που μπήκε στο Δίστομο. «Είναι απλά υπέρ του Γερμανικού ναζισμού, δεν μπορούν να φτιάξουν έναν ελληνικό εθνικισμό. Έχουν βγάλει ένα βίντεο σε συναυλία το 2006 με Γερμανούς ομοϊδεάτες τους, όπου όχι μόνο έχουν χιτλερικές σημαίες, αλλά τραγουδούν τον ύμνο «Deutschland, Deutschland, über alles».
Σε άλλη ερώτηση για τάγματα εφόδου είπε πως είναι μετάφραση του γερμανικού όρου Sturmabteilung, ενώ αναφέρθηκε και σε ένα βιβλίο με τίτλο «Ομάδα κρούσης -Λόγχη», το οποίο προκύπτει πως είναι το Μιχαλολιάκου και αποτελεί αντιγραφή από ένα βίβλιο του Αμερικάνου Ουίλιαμ Πιρς [Ηγέτη της National Alliance],τα «ημερολόγια Τέρνερ». Αναφερόμενος στην ενδυμασία των ταγμάτων εφόδου είπε πως είναι αφενός για να ξεχωρίζουν όπως ο στρατός και να αισθάνονται ομάδα, αφετέρου για να καθιστάται πιο δύσχερης η αναγνώριση.
Ο Ψαρράς απάντησε καταφατικά στη ερώτηση αν η Χ.Α. αποτελεί εγκληματική οργάνωση λέγοντας πως ξεκίνησε ως τέτοια και χρησιμοποιεί το κόμμα ως κάλυμμα. Ως μέλη αυτής της εγκληματικής οργάνωσης επέδειξε τον αρχηγό, τα μέλη του πολιτικού συμβουλίου, τους περιφερειάρχες, ενώ συμπεριέλαβε και κάποια μέλη όπως ο Ρουπακιάς. Σχετικά με τους βουλευτές είπε πως είναι επιλογές του αρχηγού και έχουν γνώση των συμβάντων, αλλά ενδεχόμενως να έχουν μια άνιση συμμετοχή σε αυτά.
Τέλος επιβεβαίωσε τη ανακριτική του κατάθεση σχετικά με τα πρόσωπα που έπαιζαν κεντρικό ρόλο, προσθέτοντας τον Γερμενή. Ο Παππάς αποτελεί σύμφωνα με τον Ψαρρά υπαρχηγό από παλιά με γνώσεις για το ναζισμό, ενώ οι άλλοι είναι επιχειρησιακοί υπαρχηγοί (Κασιδιάρης, Λαγός Παναγιώταρος).
Σε ερωτήσεις ακολούθως της Εισαγγελέως ο Ψαρράς είπε πως το καταστατικό που κατετέθη από τη Χ.Α. μετά τις εκλογές του 2012, δεν περιέχει τον εσωτερικό κανονισμό, αλλά ούτε γίνεται αναφορά στην αρχή του αρχηγού και τους πυρήνες. Το πρώτο μιλούσε για το ναζισμό και περιείχε ένα άρθρο για την προστασία των μελών αν υποστούν κάτι σε σχέση με την πολιτική δράση. Ακόμη σε ερώτηση αν ήταν γνώστης ο Μιχαλολιάκος της δολοφονίας Φύσσα είπε πως τίποτε δε γίνεται χωρίς εντολή του Μιχαλολιάκου. Επεσήμανε την έλλειψη στη στάση της αστυνομίας, αναφερόμενος σε έκθεση του 2005 του αρχηγού της αστυνομίας που αναφέρει ότι η οργάνωση έχει δεσμούς μέσα στην αστυνομία, αλλά σε επεισόδια που η Χ.Α. χρησιμοποιείται ως οπισθοφυλακή των ΜΑΤ.
Σε ερώτηση της συνέδρου πως προκύπτει η αυθεντικότητα του καταστατικού που εστάλη, ο Ψαρράς είπε πως υπάρχει σχετικό δημοσίευμα του περιοδικού το 1988, το οποίο η Χ.Α. όχι μόνο δε διέψευσε, αλλά επιβεβαίωσε σε ανακοίνωση. Στη συνέχεια ο Ψαρράς απαντώντας σε ερωτήσεις του Αν. Εισαγγελέα είπε πως ο αρχηγός αποφασίζει τα πάντα και όλοι απευθύνονταν στον αρχηγό.
Β. Εξέταση από την πολιτική αγωγή
Ερωτήσεις έθεσαν οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής Σαπουντζάκης, Παπαδάκης και Καμπαγιάννης.
Ο μάρτυρας σε σχετικά ερωτήματα είπε πως οι χρυσαυγίτες λέγοντας εθνικισμό εννοούν τον γερμανικό ναζισμό και πως ίδιος θεωρεί πως είναι ανθέλληνες. Υποστήριξε ακόμη πως η σχέση της Χ.Α. με τον χριστιανισμό είναι επιφανειακή, ενώ υπάρχουν άρθρα στο περιοδικό της νεολαίας τους που αναφέρουν πως αντιμετωπίζουν το χριστιανισμό μέσα από το ναζισμό». Επεσήμανε πως η αδράνεια της αστυνομίας οφείλεται πρώτα στις εσωτερικές σχέσεις που είχε με τη Χ.Α. και έπειτα στο γεγονός πως η Χ.Α. ως κόμμα ήταν καλυμμένη, γιατί υπήρχε ένα ιδεολόγημα που θα μπορούσε να διωχθεί ποινικά. Δεν υπήρξε κεντρικός σχεδιασμός, αλλά αντίθετα ένας εφησυχασμός για αυτά που συνέβαιναν.
Επίσης ερωτηθείς είπε πως την προηγούμενη της επίθεσης στους αλιεργάτες υπάρχει δημόσια δήλωση του Λαγού, πως η Χ.Α. αναλαμβάνει την ευθύνη να «καθαρίσει» την περιοχή από τους μετανάστες, ο οποίος Λαγός είναι συνεχώς μαζί με το Μιχαλολιάκο. Επανέλαβε πως όταν κάποιος λειτουργεί εκτός εντολής, βρίσκεται και εκτός της οργάνωσης, ενώ αναγνώρισε σε σχετικές φωτογραφίες τον εσωτερικό κώδικα και το οργανόγραμμα που βρέθηκαν στο σπίτι του Παππά, τα οποία έχουν την ίδια σφραγίδα με το καταστατικό και την διακήρυξη που του απέστειλαν.
Ανέφερε ακόμη πως δεξαμενές στρατολόγησης νέων μελών αποτελούν οι ειδικές δυνάμεις, νέοι που εμπνέονται από μηνύματα βίας, αλλά και από συνδέσμους οπαδών, όπως τη «γαλάζια στρατιά» του Παναγιώταρου, που συμμετείχε σε αντιμεταναστευτικά πογκρόμ με αφορμή ποδοσφαιρικούς αγώνες Ελλάδας- Αλβανίας.
Τέλος αναφέρθηκε σε ένα 16σελίδο κείμενο «ζητήματα τακτικής», που υπήρχε από το 1987 και έλεγε πως η Χ.Α. δεν κάνει εκδικητική άμυνα, αλλά αντίποινα.
Η κατάθεση του μάρτυρα θα συνεχιστεί στην Αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού την 4/10/2017.
