180η Συνεδρίαση, Aίθουσα Τελετών Εφετείου Αθηνών, 15.9.2017
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο
Εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης για την παρακολούθηση της δίκης από το κοινό, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας. H παρουσία του κοινού ήταν λιγοστή, ενώ υπήρχε έντονη παρουσία δημοσιογράφων στην αίθουσα.
II. Παρουσία και εκπροσώπηση των κατηγορουμένων
Κατά τη σημερινή συνεδρίαση κανείς εκ των κατηγορουμένων δεν παρέστη αυτοπροσώπως.
ΙΙΙ. Εξέλιξη της διαδικασίας
Η διαδικασία ξεκίνησε με την καταχώριση από το συνήγορο πολιτικής αγωγής Παπαδάκη εγγράφως της θέσης του σχετικά με το αίτημα που διατύπωσε η συνήγορος υπεράσπισης Πανταζή για τον μάρτυρα Ιων. Σουλιώτη κατά την προηγούμενη συνεδρίαση. Στη συνέχεια άρχισε την κατάθεσή του ο μάρτυρας Ηλία Σταύρου, δικηγόρος και πρώην μέλος της Χ.Α.
ΙV. Κατάθεση του μάρτυρα Ηλία Σταύρου
Απαντώντας σε ερωτήσεις της έδρας ο μάρτυρας κατέθεσε πως είναι δικηγόρος στο Δ.Σ. Βέροιας από τον Οκτώβριο του 2013. Στην Αθήνα εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στης Βουλή του Ζησιμόπουλου από 1/7/2012 έως 5/12/2013, μετά από τηλεφωνική πρόταση που δέχθηκε από τον Κασιδιάρη, καθώς ήταν γνωστό στέλεχος.
Ο Σταύρου όντας φοιτητής Νομικής στη Θεσσαλονίκη, το 2005 ξεκίνησε να επισκέπτεται τα τοπικά γραφεία της Χ.Α. , καθώς ήδη εμφορούνταν από τις ιδέες της. Μετά από μία τριετία που συμμετείχε σε αφισοκολλήσεις και παρακολουθούσε ομιλίες, το 2008 με πρόταση του Καρανικολόπουλου ξεκίνησε τα σεμινάρια στους λεγόμενους «πυρήνες», υπό την εποπτεία του Τσακίρη. Τα σεμινάρια είχαν ιδεολογικό χαρακτήρα, με διανομή φυλλαδίων και ομιλίες μελών, ενώ οι συμμετέχοντες θα έπρεπε να έχουν συνεχή παρουσία στις δράσεις του κόμματος.
Στο τέλος του 2009 ολοκλήρωσε τα σεμινάρια και έγινε δόκιμο μέλος, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις, όπως στο Μελιγαλά, στην επαίτειο των Ιμίων, στη Θεσ/νικη για το Μ. Αλέξανδρο. Δεν πηγαίνε μόνος του, αλλά σύμφωνα με τις οδηγίες συγκεντρώνονταν και ξεκινούσαν συντεταγμένα σε δυάδες, για να δίνουν την εικόνα της ενότητας και του στρατιωτικού χαρακτήρα του κόμματος, αλλά και λόγω φόβου για επίθεση από αντίπαλες πολιτικές ομάδες. Ο Σταύρου κατέθεσε ότι δε του ζητήθηκε ποτέ να συμμετέχει σε έκνομες ενέργειες, αν και το άκουγε σε παρέες πως κάποιοι χτυπούσαν μετανάστες. Σε σχετική ερώτηση της Προέδρου είπε πως ο ίδιος στις ομιλίες του αναφερόταν σε νόμιμη βία, όταν αναλάβει την εξουσία η Χ.Α., οπότε θα μπορούσαν να βουλιάζουν τα σκάφη με τους λαθρομετανάστες και να τοποθετούν νάρκες στα σύνορα, καλυπτόμενοι από τη νομιμότητα των ενεργείων του κράτους.
Μετά από μία διετία, κατά τη διάρκεια της οποίας υπηρέτησε και τη στρατιωτική του θητεία, κατέστη πλήρες μέλος. Η ορκωμοσία έλαβε χώρα στο όρος Φαλακρό, ξημερώματα της 21/12/2011, χειμερινού ηλιοστάσιου, ημέρα σημαντική σύμφωνα με το μάρτυρα για τις θρησκευτικές αντιλήψεις της Χ.Α., οι οποίες είναι παγανιστικές. Η τελετή περιελάμβανε έναν ύμνο «το ορθό το λάβαρο», ενώ πίσω από τους έξι ορκιζομένους, ήταν υψωμένο το λάβαρο του Γ’ Ράιχ. Ο Μιχ. Τσακίρης, μέλος του πολιτικού συμβουλίου της Χ.Α. ήταν αυτός που όρκισε τα νέα μέλη, τα οποία είχαν πλέον δικαίωμα να συμμετέχουν στην ολομέλεια και να παίρνουν το λόγο.
Στη συνέχεια το 2012 ο Σταύρου ξεκίνησε προεκλογική εκστρατεία ως υποψήφιος στο Νομό Ημαθίας, μετά από πρόταση του Χρυσομάλλη, μέλους του πολιτικού συμβουλίου και με την υποστήριξη της ηγεσίας του κόμματος έναντι των άλλων συνυποψηφίων του κόμματος. Στις προεκλογικές του ομιλίες μιλούσε για ρήξη με τους δανειστές και ενάντια στα μνημόνια, αλλά έκανε και ιδεολογικές αναφορές στον εθνικοσοσιαλισμό, υπό τον μανδύα του εθνικού λαϊκισμού, καθώς υπήρχε η γραμμή από το κόμμα να αποφεύγουν τέτοιες αναφορές, που παρέπεμπαν στους ηττημένους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για τους μετανάστες πρότεινε απελάσεις και βύθιση των πλοίων, που τους μεταφέρουν. Δεν κατάφερε να εκλεγεί ωστόσο, αν και ήταν πρώτος σε σταυρούς.
Στη συνέχεια εργάστηκε στη Βουλή ως επιστημονικός συνεργάτης από το καλοκαίρι του 2012. Η μεταστροφή του σύμφωνα με το μάρτυρα έγινε σταδιακά. Συγκεκριμένα είπε πως όταν βρέθηκε στην Αθήνα, αντιλήφθηκε πως η Χ.Α. έκανε παράνομες ενέργειες, στις οποίες συμμετείχαν βουλευτές, όπως το σπάσιμο των πάγκων στο Μεσολόγγι με το Μπαρμπαρούση και την επίθεση στην Πάρο με το Μίχο, τον οποίο μάλιστα άκουσε τις επόμενες μέρες να λέει «τους γαμήσαμε, τα μουνιά». Αντιλήφθηκε ότι οι επιθέσεις δεν αποτελούν τυχαία και μεμονωμένα περιστατικά, αλλά η ηγεσία τα γνωρίζει και τουλάχιστον δε τα αποδοκιμάζει. Σταδιακά επέλεξε να μην κάνει πολλές ομιλίες, μολονότι του ζητούνταν, με τελευταία στην Ανάβυσσο τον Μάιο του 2013, καθώς είχε τοποθετηθεί από το Γερμενή υπεύθυνος ιδεολογικού σχεδιασμού εκεί, κάνοντας αναφορά στην ανωτερότητα της ελληνικής φυλής, στον αντισημιτισμό και όπως είπε «ουσιαστικά στον εθνικοσοσιαλισμό υπό τον μανδύα του λαϊκού εθνικισμού».
Προσπάθησε γενικά να μην εμφανίζεται, ώσπου τον Ιούνιο του 2013 έστειλε μια επιστολή στο Μιχαλολιάκο μέσω του Γερμενή ζητώντας να απεμπλακεί από τη θέση του επιστημονικού συνεργάτη στη Βουλή λόγω των προσωπικών θεμάτων. Ωστόσο τις επόμενες μέρες έλαβε μήνυμα από την Ουρανία Μιχαλολιάκου, η οποία τον ενημέρωνε πως η παραίτησή του δεν έγινε δεκτή. Έκτοτε η στάση των στελεχών της Χ.Α. απέναντί του άλλαξε, ενώ δεχόταν και απειλές από μέλη όπως «δεν είναι η πιο σοφή επιλογή να φύγεις από το κόμμα», «όποιος φεύγει από το κόμμα, τον τρώει η μαρμάγκα», «πρόσεχε τις κινήσεις σου, άνθρωποι είμαστε, ατυχήματα παθαίνουμε». Αλλά όταν ανακοίνωσε στους συνεργάτες του φεύγει και επέστρεψε στην Βέροια, οι απειλές συνεχίστηκαν. Ο Τολιόπουλος σύμφωνα με τον μάρτυρα του είπε «πούστη, είσαι τελειωμένος», ενώ υπήρχαν απειλητικά μηνύματα και τηλεφωνήματα και προς τη μητέρα του, η οποία είχε πάθει εγκεφαλικό και τη έγκυο σύζυγό του. Ο μάρτυρας απέδωσε τα παραπάνω σε προσπάθεια από το κόμμα να αποδομηθεί πολιτικά στην τοπική κοινωνία.
Ερωτηθείς σχετικά με την ιδεολογία της Χ.Α. είπε ότι είναι ξεκάθαρα ο εθνικοσοσιαλισμός, όπως προκύπτει από τα έντυπα της Χ.Α., ειδικά τα παλαιότερα που έκαναν αναφορές στον εθνικοσοσιαλισμό. Αλλά και πρόσφατα το 2007 η εφημερίδα της Χ.Α., είχε κυκλοφορήσει με εικόνα του Χίτλερ να χαιρετά ναζιστικά και με υπότιτλο 1945-2007, 62 χρόνια μετά. Αναφέρθηκε επίσης στο αντισημιτικό παραλήρημα του βουλευτή Αρβανίτη και σε ομιλία του Κασιδιάρη στη Βουλή, κατά την οποία είχε χρησιμοποιήσει απόσπασμα από το αντισημιτικό κείμενο του Σιών. Υποστήριξε χαρακτηριστικά πως «ο δικός μας εθνικισμός ειναι ο εθνικισμός τους αίματος. Διαφέρει από την δεξιά. Οι Ιταλοί Φασίστες μπορούν να δεχθούν ένα μιγά, σε αυτούς όχι. Ο Σχορτσιανίτης δε μπορεί να είναι ΧΑγιτης. Θα προκαλούσε γέλιο, όταν ο Παναγιώταρος είχε πει ότι δε το θεωρεί Έλληνα» και συνέχισε λέγοντας «Το φυλλάδιο έλεγε ότι το λαμπρό κράτος για εμάς είναι το λαμπρό κράτος της Γερμανίας του 1937. Για να σε προτείνει κάποιος να περάσεις πυρήνες, δε θα προτείνει κάποιον άσχετο. Αν εγώ πάω και πω είμαι Έλληνας εθνικιστής και μισώ τους ναζί, που επιτέθηκαν στην Ελλάδα, δε μου έλεγαν να γίνω μέλος».
Τόνισε ότι περιεχόμενων των εντύπων ήταν το μονοκομματικό κράτος με την κατάργηση του κοινοβουλευτισμού και διείσδυση σε στρατό και αστυνομία, προκειμένου να αντλούν πληροφορίες για τις κινήσεις π.χ. των αναρχικών. Η βία στρεφόταν κατά των εχθρών της φυλής, π.χ. τους μιγάδες, γιατί θεωρείται πως η μίξη του λευκού με το μαύρο θεωρείται έκτρωμα, αλλά και κατά των αναρχικών. Είπε ακόμη πως πρώτη φορά άκουσε ο ίδιος να δίνεται εντολή από τον Τσακίρη, μέλος του πολιτικού συμβουλίου, ο οποίος είπε να μαζέψουν 20 άτομα να πάνε να επιτεθούν σε κάποια συγκροτήματα από τα Σκόπια, που έκαναν γιορτές στη Φλώρινα. Υποστήριξε πως οι επιθέσεις όπως στο Μεσολόγγι, τη Ραφήνα, την Πάρο έγιναν από οργανωμένα άτομα. Λόγω της ξαφνικής μαζικοποίησης της Χ.Α. το 2012, υπήρχε αδυναμία να γίνουν όλοι αυτοί μέλη, ήταν ουσιαστικά υποστηρικτές και δεν άνηκαν στην ιεραρχία του κόμματος. Ο Σταύρου κατέθεσε ακόμη πως αν «κάποιος χτυπήσει αλλοδαπό και συλληφθεί, θα γίνει μια δημόσια επίπληξη προς έξω. Στη πράξη ο επικεφαλής θα σου έλεγε καλά έκανες ρε μαλάκα, αλλά μη τα κάνεις αυτά, να προσέχεις, καταλαβαίνω ότι σου βγαίνει μίσος».
Ερωτηθείς αν υπήρχε εντολή για τις έκνομες δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία είπε πως δεν γνωρίζει, αφού δεν είχε ο ίδιος συμμετοχή ωστόσο από την εμπειρία του εκτιμά πως «σε ένα κόμμα με στρατιωτικού τύπου δομή, τίποτα δε μπορεί να γίνει χωρίς εντολή ή να έχει λάβει άδεια. Αν πει ο Μιχαλολιάκος να γίνει ένα χτύπημα κάπου, δεν έχει σημασία ακριβώς το άτομο. Για τη Χ.Α. δεν είναι προσωπικό. Για τη Χ.Α. η φυλή είναι η ιδεολογική μονάδα, όχι το πρόσωπο».
Είπε πως στη Χ.Α. υπήρχαν οι ομάδες ασφαλείας π.χ. της Νίκαιας, του Περάματος, στις οποίες για να ενταχθείς έπρεπε να είσαι ανδρείος με τη βία, να βάζεις το κομματικό συμφέρον πάνω από το ποινικό σου μητρώο, ενώ είχε μάθει ότι γινόταν εκπαίδευση, καθώς είχε δει και φωτογραφίες με όπλα ΑΚ 47, που είχαν οι χρυσαυγίτες παρατεταγμένοι σε ένα ποτάμι. Σχετικά με την ιεραρχία είπε πως το μέλος αναφέρεται στο γραμματέα και αυτός απευθύνεται με τη σειρά του στον περιφερειάρχη. Ακολούθως ο περιφερειάρχης αναφέρεται στο πολιτικό συμβούλιο, που αποτελείται από επτά μέλη, και αυτό τέλος στο Γενικό Γραμματέα το Μιχαλολιάκο. Αναφέρθηκε επίσης σε τήρηση μυστικών αρχείων με προσωπικά δεδομένα τόσο πρώην μελών όσο και πολιτικών αντιπάλων π.χ. αναρχικών με τη συλλογή οπτικοακουστικού υλικού.
Σχετικά τις θέσεις της Χ.Α. για τη θρησκεία είπε πως κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης στου πυρήνες τους είχε διανεμηθεί ένα φυλλάδιο με αντιλήψεις περί θρησκείας, σύμφωνα με τις οποίες ότι εθνικοσοσιαλισμός απορρίπτει τον χριστιανισμό, καθώς δεν ταιριάζει η χριστιανική ηθική με την Χ.Α., όπως άλλωστε και στη Γερμανία είχε δημιουργηθεί μια άλλη θρησκεία, λέγοντας χαρακτηριστικά «εδώ ο Γερμενής, τραγουδάει ενα τραγούδι που λέει το γαμημένο Χριστό, η πουτάνα η Παναγία, η σάπια εκκλησία και μετά πήγε και έκανε το σταυρό του». Ωστόσο σε συζητήσεις ανέφεραν ότι πρέπει να έχουν καλές σχέσεις με την εκκλησία, γιατί έχει συνεκτικό ρόλο και πρέπει να είναι κοντά στις απόψεις τους οι μητροπολίτες.
Αναφορικά με τον χαιρετισμό είπε συγκεκριμένα «πάντα αυτός (ο ναζιστικός) χαιρετισμός ήταν. Για αυτούς που έρχονταν για πρώτη φορά, τους λέγαμε ότι είναι το Μεταξά, που η Χ.Α. καμια σχεσή με το Μεταξά, απλα για να πάρουμε ψήφους από τους ακροδεξιούς», καταλήγοντας πως «εμείς ασπαζόμασταν τον εθνικοσοσιαλισμό, όταν χαιρετούσαμε ναζιστικά, τον Αδόλφο Χιτλερ είχαμε στο νου μας, τον Ρουντολφ Ες, όχι τον Αριστοτέλη ούτε τον Μεταξά. Όχι μόνο στο δικό μου μυαλό, σε όλους τους χρυσαυγίτες. Είπε ακόμη «δεν είχαμε τον αγκυλωτό σταυρό στα γραφεία, θα ήταν αυτοκτονικό. Αλλά με τη σημαία του Γ’ Ράιχ ορκιζόμασταν από πίσω».
Σχετικά με το όπλο που είχε προμηθευτεί, υποστήριξε πως το πήρε κατόπιν επικοινωνίας με το Σαχινίδη, μετά από ένα επεισόδιο που έγινε στη Βέροια και φοβήθηκε. Συγκεκριμένα ο Σαχινίδης κανόνισε να βρεθεί με έναν άτομο ονόματι Κασάπης, ο οποίος του έδωσε ένα κανονικό όπλο έναντι 250 €, το οποίο φύλασσε στο αυτοκίνητό του. Επίσης ο Σταύρου μίλησε για ρολόγια, μενταγιόν ακόμα και ζώνες με ενσωματωμένες κάμερες, εικάζοντας πως κάπως έτσι βιντεοσκοπήθηκε ο Μπαλτάκος.
Απαντώντας σε ερώτηση της Προέδρο σχετικά με το ρόλο του Μιχαλολιάκου στις υποθέσεις που απασχόλησαν το δικαστήριο είπε πως υπάρχει ιεραρχία και συγκεκριμένη δομή και πως ασφαλώς υπάρχει εποπτεία «δίνω εντολή να γίνει κάτι». Για τον αρχηγό της Χ.Α. είπε πως είναι «η μυστική φωνή του αίματος. Ο Φύρερ παράγει δίκαιο, όπως είχε πει ο Καρλ Σμιθ. Το πρόσωπο του αρχηγού θεωρείται απαραβίαστο, αποκτά μεταφυσικές διαστάσεις, ενσαρκώνει το έθνος. Όπως είχε πει ο Ρουντολφ Ες το κόμμα είναι ο Χίτλερ, το ίδιο είναι και για εμάς. Αυτή η σχέση είναι κομμάτι του εθνικοσοσιαλιστικού χαρακτήρα του κόμματος. Εγώ στη Χ.Α. μπήκα ακριβώς επειδή ήταν ναζιστική οργάνωση. Θα τολμήσεις να πεις ότι αυτό που είπε ο αρχηγός είναι λάθος;»
Είπε ακόμη πως μετά την κατάθεσή του, υπήρχε προσπάθεια από τη Χ.Α. να τον βγάλουν ψυχασθενή, όπως έχει γίνει και με άλλα επιφανή στελέχη, π.χ. τον Περίανδρο. Αναφέρθηκε σε προσπάθεια συκοφάντησής του με άνωθεν εντολή από τον Αύγουστο του 2012 από άτομα της περιφέρειάς του π.χ. το Χρυσομάλλη.
Μίλησε ακόμα για γραμμή από το κόμμα από το 2012 για κοινή ενδυμασία με καπέλο τζόκει, στρατιωτικά παντελόνια και μπλουζάκια. Τέλος ερωτηθείς για την άποψη του για την κατηγορία που αντιμετωπίζει η Χ.Α. απάντησε πως δεν είναι της δικής του αρμοδιότητας.
Σε ερωτήσεις της Εισαγγελέως είπε πως στόχος της Χ.Α. είναι η δημιουργία ενός εθνικοσοσιαλιστικού κράτους, όπως είχε πει και ο Κασιδιάρης, δηλαδή να συγκεντρώσουν 180 βουλευτές και να αλλάξουν το Σύνταγμα. Είπε πως δεν γνώριζε τον Φύσσα, αλλά εικάζει πως αν είχε έντονη αντιφασιστική δράση, θα είχε στοχοποιηθεί από την τοπική οργάνωση, ενώ τον Ρουπακιά του τον έχει συστήσει ο Μπαρέκας. Τόνισε ότι η δολοφονία Φύσσα δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην απόφασή του να αποχωρήσει από τη Χ.Α.
Σε ερώτηση της συνέδρου ο Σταύρου απάντησε πως εκ των υστέρων ανελήφθη η πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία Φύσσα, η οποία όμως σύμφωνα με το μάρτυρα έχει ως συνέπεια μόνο την απώλεια ψήφων. Απαντώντας έπειτα στις ερωτήσεις του Αν. Εισαγγελέα είπε πως το βράδυ της δολοφονίας του Φύσσα, ήταν σπίτι του και ενημερώθηκε σχετικά την επόμενη μέρα από τον Ηλιόπουλο. Δεν ασχολήθηκε περισσότερο, αν και κατέθεσε πως επικρατούσε μια ανησυχία και μια βουβαμάρα. Είπε επίσης πως είναι βέβαιος πως το περιστατικό με την επίθεση που έκαναν σε καφέ στη Βέροια είχε την έγκριση του ανώτερου του Σαχινίδη.
Σε άλλη ερώτηση της συνέδρου (εκ δεξιών) απάντησε πως ο λόγος που έφυγε από τη Χ.Α. είναι επειδή άρχισε να σπάει ο δεσμός του με το κόμμα με τη στάση κεντρικών στελεχών απέναντι σε εγκληματικές ενέργειες και πως πλέον έχει αλλάξει και είναι ακροδεξιός. Προτού λάβει το λόγο η πολιτική αγωγή, ο συνήγορος υπεράσπισης Μιχαλόλιας Τ. αιτήθηκε να κληθεί ο Τολιόπουλος να καταθέσει κατ’ αντιπαράθεση με τον μάρτυρα Σταύρου, ωστόσο η Εισαγγελέας επιφυλάχθηκε.
Τέλος ο μάρτυρας απάντησε σε ερωτήσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής αναφερόντας πως ο Ρουπακιάς δεν ήταν περαστικό άτομο στον Πειραιά και πως στην ορκομωσία παρίστανται τα νέα μέλη και αυτός που τους ορκίζει, που είναι ανώτερος αυτών. Είπε ακόμη πως το συμβούλιο της τοπικής οργάνωσης πρέπει να ακολουθεί τις εντολές της κεντρικής ηγεσίας, σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο, ενώ αναφέρθηκε και σε εγκυκλίους που κάνουν αναφορές στην αρχή του ενός, καθώς και στη μεταφυσική έννοια του αρχηγού σε έγγραφο στο γραφείο του Τσακίρη. Ο Σταύρου αναφέρθηκε ακόμη στο άρθρο που είχε γραφτεί από τον Κασιδιάρη για τον Χίτλερ στις 20/4/2011, στην επέτειο των γενεθλίων του, οπότε έκοβαν και τούρτα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ενώ δήλωσε πως υπάρχει και ιδεολογική διακήρυξη της Χ.Α., που τους είχαν διανείμει όταν ήταν στους «πυρήνες».
Σχετικά με την διείσδυση στις τάξεις της αστυνομίας κατέθεσε πως οι χρυσαυγίτες αισθάνονταν μια οικειότητα, υπό την έννοια ότι «δεν πρόκειται να τους κάνουν τίποτα οι μπάτσοι», ενώ επίσης ένα σημαντικό κομμάτι των αστυνομικών εμφορούνταν από τις απόψεις της Χ.Α. . Τέλος είπε πως για τη Χ.Α. πάνω από όλα ήταν η ιδέα του εθνικοσοσιαλισμού, ενώ ο χριστιανισμός σε συζητήσεις χαρακτηριζόταν ως ιουδοχριστιανισμός, προκειμένου να τονιστεί η εβραϊκή προέλευση αυτού.
