8η Συνεδρίαση, Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, Αθήνα, 25/06/2015
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο: Ως προς τη δημοσιότητα της δίκης παρατηρήθηκε η ίδια κατάσταση. H είσοδος στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των φυλακών Κορυδαλλού ήταν δυνατή μόνο σε μάρτυρες και στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους και φωτογράφους, ενώ εξακολουθεί να μην υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης της δίκης από το κοινό.
ΙΙ. Παρουσία και εκπροσώπηση των κατηγορουμένων: Παρόντες ήταν 18 κατηγορούμενοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι κρατούμενοι, ενώ οι υπόλοιποι εκπροσωπήθηκαν από τους δηλωμένους συνηγόρους τους.
ΙΙΙ. Η συνέχεια στις τοποθετήσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής: Κατά την έναρξη της συνεδρίασης έλαβε το λόγο ο κ. Στρατής, συνήγορος μελών του ΠΑΜΕ, ζητώντας να απορριφθούν οι ενστάσεις και να γίνει επιτρεπτή στο σύνολό της η πολιτική αγωγή. Αναφέρθηκε σε παραδείγματα της νομικής θεωρίας και νομολογίας προκειμένου να στηρίξει τη θέση ότι χωρεί παράσταση πολιτικής αγωγής και για εγκλήματα που στρέφονται κατά της δημόσιας τάξης όταν οι εγκληματικές πράξεις συμπροσβάλλουν και ατομικά αγαθά και συμφέροντα. Συμπλήρωσε ότι «στο παραπεμπτικό της δίκης βούλευμα αναφέρεται ρητά ότι οι διευθύνοντες έδιναν εντολές ή ενέκριναν εγκληματικές πράξεις. Άρα χωρίς τη διεύθυνση της οργάνωσης, δε θα τελούνταν τα επιμέρους αδικήματα». Ο κ. Αθανασιώτης, συνήγορος επίσης μελών του ΠΑΜΕ, δήλωσε «δεν είναι οι πρώτοι τυχόντες όσοι επιθυμούν να παραστούν ως πολιτικώς ενάγοντες. Είναι πρώτοι τυχόντες οι συγγενείς του Παύλου Φύσσα που δολοφονήθηκε επειδή ήταν γνωστός αντιφασίστας; Προφανώς και όχι. Είναι οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, που δέχτηκαν επίθεση για τη δράση τους στη ζώνη του Περάματος; Είναι οι Αιγύπτιοι ψαράδες που δέχτηκαν μια ρατσιστική επίθεση; Είναι επιλεγμένοι στόχοι της Χρυσής Αυγής με βάση την ιδεολογία, τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της. Οι κατηγορούμενοι επιδιώκουν με τις ενστάσεις τους να τεμαχίσουν το κατηγορητήριο κι επιχειρηματολογούν σα να δικάζεται η υπόθεση με 4 διαφορετικά κατηγορητήρια. Δεν πρόκειται για μέλη τριών μικρών οργανώσεων σα να ήταν συμμορίες αποκομμένες από την κεντρική οργάνωση. Δεν γίνεται να έχουν ευθύνη τα χέρια και τα πόδια και όχι ο εγκέφαλος της εγκληματικής οργάνωσης». Οι συνήγοροι υπεράσπισης αντέδρασαν φωνάζοντας «είναι νομικός ο λόγος αυτός, κα πρόεδρε;». Ο συνήγορος του Ν. Μιχαλολιάκου, κ. Μιχαλόλιας διαμαρτυρήθηκε λέγοντας ότι «οι κατηγορούμενοι πρέπει να αναφέρονται ως κατηγορούμενοι και όχι ως εγκληματική οργάνωση».
Για λογαριασμό των αφισοκολλητών του ΠΑΜΕ επίσης, η κα Ζαφειρίου δήλωσε ότι «κατά το παραπεμπτικό βούλευμα διαπράχθηκαν δεκάδες εγκληματικές πράξεις. Ποιοι διηύθυναν την οργάνωση και τη δράση της; Ποια ήταν η δομή της; Ο Μιχαλολιάκος ως αρχηγός, οι βουλευτές και οι τοπικοί πυρηνάρχες. Η δομή αυτή λειτούργησε με αλληλεξάρτηση και με άρρηκτη σύνδεση των βαθμίδων μεταξύ τους. Απέναντι στους διευθύνοντες πρέπει να σταθεί η πολιτική αγωγή. Η πρόταση της Εισαγγελέα διακρίνεται από ένα λογικό χάσμα καθώς διαρρηγνύει τη σχέση των επιμέρους εγκλημάτων με τη διεύθυνση της οργάνωσης. Δεν είναι μια υπόθεση ρουτίνας, η δίκη αυτή εκτείνεται στα σπίτια, στους δρόμους, στις σκέψεις του κόσμου που αφουγκράζεται και παρακολουθεί. Η εγκληματική οργάνωση εκφραζόταν μέσα από τις τοπικές οργανώσεις, έδινε εντολές και έλεγχε τις πράξεις τους. Τι φοβούνται οι διευθύνοντες και με την απουσία και τις ενστάσεις τους πολεμούν την πολιτική αγωγή των θυμάτων;». Η κα Ζαφειρίου συνέχισε χαρακτηρίζοντας τη Χρυσή Αυγή απεχθές μόρφωμα της ιστορίας. Προκλήθηκε ένταση στην αίθουσα. «Δεν είστε στα μικρόφωνα του ΚΚΕ» διέκοψε ο κ. Μιχαλόλιας. Ο συνήγορος του πατέρα του Π. Φύσσα Ανδ. Τζέλης απάντησε «εμείς δεν σας διακόψαμε» για να ανταπαντήσει ο κ. Μιχαλόλιας «εμείς δε μιλήσαμε για τον Στάλιν και το ΚΚΕ. Όταν φτύνετε θα σας διακόπτουμε». Η κα Ζαφειρίου απάντησε «μου απαγορεύετε να αναφέρω τη λύσσα με την οποία γυρνάνε το μαχαίρι αυτοί οι άνθρωποι. Το μίσος τους και το πάθος τους για βία». Από το ακροατήριο ακούστηκαν επιδοκιμασίες, ενώ συγγενείς του Π.Φύσσα φώναξαν «μπράβο κοπέλα μου». Ολοκληρώνοντας η κα Ζαφειρίου δήλωσε «δεν πρέπει να αφήσουμε να ολοκληρωθεί το σπάσιμο του αβγού, και αν έσπασε, να μην αφήσουμε το φίδι. Το αποτέλεσμα αυτής της δίκης θα το παραδώσουμε στα παιδιά μας».
Τελευταίος για τα μέλη του ΠΑΜΕ μίλησε ο κ. Βρεττός. Δήλωσε ότι ήταν συναποφασισμένες οι επιμέρους εγκληματικές πράξεις από τους διευθύνοντες την οργάνωση καθώς και ότι από το παραπεμπτικό βούλευμα προκύπτει ρητά ότι αν δεν υπήρχε η οργάνωση δε θα υπήρχαν τα εγκλήματα. Συμπλήρωσε «εμείς δε θα κάνουμε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς όπως οι συνάδελφοι της υπεράσπισης που είπαν ο όποιος Φύσσας και η εμπλοκή στο Πέραμα». Συνέχισε λέγοντας ότι η δράση της οργάνωσης στο βούλευμα προσωποποιείται κατά μεταναστών, πολιτικά και ιδεολογικά αντιφρονούντων και ανέγνωσε σχετικά πεδία του βουλεύματος. «Κατ’εφαρμογή των καταστατικών αρχών και με οργανωμένο σχέδιο δράσης διαπράχθηκαν τα εγκλήματα που σήμερα δικάζονται» είπε ο κ. Βρεττός. Ο κ. Μιχαλόλιας επενέβη λέγοντας «μη διαβάζετε το βούλευμα, το ξέρει το δικαστήριο» ενώ η πρόεδρος απάντησε «στηρίζει (ενν. ο κ. Βρεττός) τα επιχειρήματά του». Ο κ. Βρεττός συνέχισε λέγοντας «είναι καλό ο κόσμος να ακούει τι λέει το βούλευμα μέσω της δημοσιότητας, ώστε ο μέσος κοινωνικός νους να γίνεται κριτής της διαδικασίας αυτής. Το βούλευμα λέει ότι υπάρχει εγκληματική ναζιστική οργάνωση που στο πλαίσιο λειτουργίας της διαπράχθηκαν οι επιμέρους πράξεις. Δεν είναι δυνατό να μην παραστούμε ως πολιτικώς ενάγοντες συνολικά, θέλουμε να κόψουμε τη δράση της ναζιστικής οργάνωσης».
Μετά το τέλος των προφορικών τους τοποθετήσεων, οι συνήγοροι της πολιτικής αγωγής κατέθεσαν στο δικαστήριο γραπτά υπομνήματα με τις θέσεις τους και έπειτα δόθηκε ο λόγος στους συνηγόρους υπεράσπισης για τις αντιρρήσεις τους (δευτερολογία).
ΙV. H δευτερολογία της υπεράσπισης. Άπαντες οι συνήγοροι των κατηγορουμένων ζήτησαν ξανά να αποβληθεί η πολιτική αγωγή για την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης, πλην τριών κατηγορουμένων (Αλεξόπουλος, Δήμου, Σαντοριναίος) οι οποίοι δεν διατύπωσαν αντιρρήσεις κατά της παράστασης πολιτικής αγωγής. Οι περισσότεροι συνήγοροι επιφυλάχθηκαν να αναπτύξουν τις ενστάσεις τους κατά την επόμενη δικάσιμο, αφού πρώτα μελετήσουν τα γραπτά υπομνήματα των δηλωθέντων παράσταση πολιτικής αγωγής. Πολλοί εκ των συνηγόρων δήλωσαν ότι εμμένουν στις ενστάσεις που έχουν ήδη καταθέσει πριν την εισαγγελική πρόταση και δεν θέλουν να προσθέσουν κάτι άλλο.
Ειδικότερα, ο κ. Σωτηροπουλος, για λογαριασμό του Ι. Άγγου (υπόθεση Φύσσα), ζήτησε την αποβολή της πολιτικής αγωγής τόσο για το επιμέρους έγκλημα (απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονία) όσο και για την εγκληματική οργάνωση, ισχυριζόμενος ότι η συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση είναι προπαρασκευαστική της ανθρωποκτονίας πράξη και δε θα έπρεπε να τιμωρείται αυτοτελώς, κατά τις γενικές αρχές του ποινικού δικαίου. Ο κ. Αλεβιζάκης (συνήγορος των Κ.Αντωνακόπουλου, Γ. Τσακανίκα και Χ. Χατζηδάκη) δήλωσε «είμαστε συλλειτουργοί της δικαιοσύνης. Το άρθρο 187 περί εγκληματικής οργάνωσης επιβουλεύεται τη δημόσια τάξη. Μπορεί ο περιπτεράς που πέρασαν όσοι κατηγορούνται να ζητήσει την παράσταση πολιτικής αγωγής; Τι σχέση έχει όποιος εντάχθηκε στην οργάνωση με εγκλήματα που δεν του καταμαρτυρούνται; Εμείς οι νομικοί που δεν είμαστε ούτε αριστεροί, ούτε δεξιοί ούτε κεντρώοι, ζητάμε να υπάρχει ορθή απονομή δικαιοσύνης». Η πρόεδρος τον διέκοψε λέγοντάς του ότι αυτό δεν έχει σχέση με την πολιτική αγωγή. Ο συνήγορος του Ν. Αποστόλου δήλωσε ότι είναι «υποκειμενικά παρατραβηγμένο» το επιχείρημα ότι «αν δεν υπήρχε οργάνωση δε θα υπήρχε έγκλημα», καθώς ο πελάτης του «δεν διέπραξε κανένα έγκλημα επειδή εγκωμίαζε τις πράξεις των μελών της οργάνωσης στη Νίκαια». Ο συνήγορος του Γ. Γερμενή δήλωσε «δεν πρέπει να ομαδοποιούνται αυθαίρετα οι κατηγορούμενοι. Το κατηγορητήριο που βαρύνει τον πελάτη μου δεν πρέπει να κριθεί με ηθικά και πολιτικά αλλά με νομικά κριτήρια». Ο συνήγορος της Ε. Ζαρούλια, κ. Αγγελέτος δήλωσε ότι «είναι καταχρηστική η πολιτική αγωγή. Οι παθόντες να στραφούν κατά των επιμέρους δραστών. Το βούλευμα δεν αναφέρει την πελάτισσα μου σε κανένα περιστατικό που να την εντάσσει σε εγκληματική οργάνωση. Εδώ επιχειρείται η μετατροπή της δικαστικής διαδικασίας σε ένα απέραντο σόου, με τους μάρτυρες που καλούνται, όπως ο Μ. Θεοδωράκης κι ένας δημοσιογράφος που απλά έχει γράψει ένα βιβλίο για τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Να μην προκαταβάλλονται στο δημόσιο λόγο οι κρίσεις του δικαστηρίου και να μη γίνεται δριμεία κριτική κατά της εισαγγελικής πρότασης». Η πρόεδρος του ζήτησε να περιοριστεί στο ζήτημα της πολιτικής αγωγής.
Ο συνήγορος των Μ.Ευγενικού και Αν. Πανταζή δήλωσε ότι «είναι σόλοικο να χρεώνονται τις επιμέρους πράξεις όλοι οι κατηγορούμενοι», ενώ ο συνήγορος του Π. Ζησιμόπουλου είπε ότι «η ομαδοποίηση των κατηγοριών αποτελεί παθογένεια της δικογραφίας και φτάσαμε στο σημείο να κατηγορούνται όλοι για όλα». Η κα Βελέντζα (συνήγορος των Ι. Καζαντζόγλου, Ν. Κούζηλου, Ελ. Καλαρίτη, Θ. Μπαρέκα, Αρ. Χρυσαφίτη) ανέφερε ότι «ούτε η οργάνωση έφτιαξε τις πράξεις ούτε οι πράξεις την οργάνωση. Οι κατηγορίες μεταβλήθηκαν σε κακουργήματα κατά το στάδιο της ανάκρισης και αυτή τη μεταβολή χρησιμοποιούν οι πολιτικώς ενάγοντες για να μπορέσουν να σταθούν για την εγκληματική οργάνωση». Η πρόεδρος της ζήτησε να μη σχολιάζει τη διαδικασία και να περιοριστεί στα ζητήματα της πολιτικής αγωγής. Στο σημείο αυτό η συνήγορος της οικογένειας Φύσσα κα Πιστιόλη ζήτησε από τους συνηγόρους υπεράσπισης «να μη λέτε τα φερόμενα ως θύματα, ο Παύλος Φύσσας είναι θύμα και είναι προσβολή για τους οικείους να ακούνε τέτοιες φράσεις». Η κα Βελέντζα απάντησε «έτσι συνηθίζω να ομιλώ μέχρι να κρίνει το δικαστήριο» και ανταπάντησε ο κ. Τζέλης «θέλετε να πείτε δεν υπάρχει θύμα;». Ο συνήγορος του Ι. Λαγού δήλωσε ότι «καλύφτηκε η ένδεια νομικών επιχειρημάτων με πολιτικές θέσεις. Αυτό παραπέμπει σε δίκες της Μόσχας». Αντέδρασαν φωνάζοντας «έλεος» συνήγοροι των μελών του ΠΑΜΕ, ενώ ο κ. Καμπαγιάννης (υπόθεση αλιεργατών) είπε «για τις δίκες της Νυρεμβέργης να μας πείτε». Η πρόεδρος ζήτησε από τον συνήγορο του κατηγορουμένου να περιοριστεί στο ζήτημα της πολιτικής αγωγής. Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας ότι οι πολιτικώς ενάγοντες προσπαθούν να παρουσιάσουν τον πελάτη του ως το μεγαλύτερο εγκληματία.
Ο συνήγορος του Ν. Μίχου δήλωσε «ακούσαμε μανιφέστα της Γ’ Διεθνούς, ακούσαμε για εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο που οδήγησε τη Χρυσή Αυγή στο δικαστήριο, ακούσαμε για κομμουνιστές Αιγύπτιους αλιεργάτες που δεν ξέρω καν αν υπάρχει κομμουνιστικό κόμμα στην Aίγυπτο». Η πρόεδρος του ζήτησε να αυτοπεριοριστεί. Η συνήγορος του Ευστ. Μπούκουρα, κα Πανταζή, δήλωσε ότι ο πελάτης της δεν υπέταξε ποτέ τη βούλησή του σε αυτή του κόμματος, εκλέχθηκε νόμιμα βουλευτής και δε γνώριζε καν τα πρόσωπα που έπραξαν δόλια αυτές τις πράξεις. Ο συνήγορος του Χ. Παππά, κ. Αντωνιάδης, δήλωσε ότι οι εντολές για να τελεστεί μια εγκληματική πράξη αποτελούν ηθική αυτουργία και δεν υπάρχει τέτοια κατηγορία στο βούλευμα κατά του πελάτη του. Ο συνήγορος του Ν. Τσόρβα δήλωσε ότι «δεν μπορώ να αντιληφθώ ως νέος άνθρωπος εν έτει 2015 κι ενώ η χώρα περνάει κρίση, ότι ακούγονται αυτά τα πράγματα, για φίδια, αβγά κι ότι οι προεκτάσεις της δίκης φτάνουν στα σπίτια. Πρόκειται απλά για μια δίκη».
Πριν τη διακοπή της συνεδρίασης, η πρόεδρος διευκρίνισε ότι ειδικά για το μήνα Σεπτέμβριο, αντί για τις 7/9/2015 η δίκη θα πραγματοποιηθεί στις 8/9/2015 κι έπειτα στις 9, 14, 22 και 29 Σεπτεμβρίου. Η δίκη θα συνεχιστεί τη Δευτέρα 29/6/2015 στις 09.00 στην ίδια αίθουσα.