Ημέρα 188: «Προκύπτει δράση εγκληματικής οργάνωσης και όχι κόμματος»

188η Συνεδρίαση, Αίθουσα Τελετών Εφετείου Αθηνών, 10.10.2017

Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο

Εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης και παρακολούθησης της δίκης, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας, μέχρι τη συμπλήρωση των θέσεων του κοινού στην αίθουσα του ακροατηρίου. Υπήρχε μικρή παρουσία δημοσιογράφων και κοινού.

II. Παρουσία των κατηγορουμένων

Αυτοπροσώπως παρόντες κατηγορούμενοι κατά τη διαδικασία: κανένας.

III. Συνέχιση του σχολιασμού μαρτυρικών καταθέσεων κατ’ άρθρο 358 ΚΠΔ:

Α. Συνέχιση του σχολιασμού από τους συνηγόρους πολιτικής αγωγής

Σε σχολιασμό των μαρτυρικών καταθέσεων του τελευταίων 37 μαρτύρων (του κατηγορητηρίου) κατ’ άρθρο 358 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προέβησαν κατά σειρά οι συνήγοροι Θεοδωρόπουλος, Τομπατζόγλου, Βρεττός, Σκαρμέας και Παπαδάκης.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον συνήγορο Θεοδωρόπουλο, ο μάρτυρας Γρυπιώτης κατέθεσε ότι κατά τους χρυσαυγίτες «οι καλές δουλειές γίνονται νύχτα» και ότι συμμετείχαν στα επεισόδια στη Σκάλα Λακωνίας μέλη της Χ.Α. από τη Νίκαια. Η εκδήλωση δεν ήταν αυθόρμητη αλλά κεντρικά σχεδιασμένη. Περαιτέρω, ο συνήγορος αναφέρθηκε στις καταθέσεις των –επίσης σχετιζόμενων με την τοπική αυτοδιοίκηση– Ανδριανάκου, Πνευματικού, Μπάμη, Ιωακειμίδη, Παπαχελλά, Παπαδόπουλου και Καμίνη. Ειδικότερα, ο Μπάμης κατέθεσε ότι στα επεισόδια τον Σεπτέμβρη 2013 η αστυνομία φυγάδευε τους δράστες. Ο Ιωακειμίδης κατέθεσε ότι εκτιμούσε ότι υπήρχε κεντρικός σχεδιασμός της Χ.Α. Ο Παπαδόπουλος ήταν κατηγορηματικός ότι είδε φρουρά της Χ.Α., ότι είδε να χτυπούν Πακιστανούς και μίλησε για τάγματα εφόδου –ιδεολογικούς απόγονους του φασισμού. Η Παπαχελλά αναφέρθηκε σε πογκρόμ της Χ.Α. μετά τη δολοφονία του Καντάρη. Ο Καμίνης μίλησε για τα συσσίτια της Χ.Α. και τις συμπεριφορές των Κασιδιάρη και Γερμενή. Ο ίδιος θεώρησε τον Άγιο Παντελεήμονα ως ορμητήριο της Χ.Α. και οργανωμένο τον χαρακτήρα των επιθέσεων. Ο δε Μιχαλολιάκος δεν καταδίκασε την επίθεση κατ’ αυτού αλλά την επικρότησε, δηλώνοντας ότι πρέπει να προσέχει πώς κυκλοφορεί.

Στη συνέχεια, ο συνήγορος σχολίασε τις καταθέσεις των δημοσιογράφων-μαρτύρων Κούρκουλα, Γεωργούση, Μπασκάκη, Παπαδόπουλου, Σουλιώτη και Ψαρρά. Επίσης αναφέρθηκε στις καταθέσεις των Τέζαρη, Σπουρδαλάκη, Καρδαράς, Κατριβάνου και Υφαντή. Ως προς τον Σταύρου, ανέφερε ότι επιχειρήθηκε να εμφανιστεί ότι έχει ψυχολογικά προβλήματα ενώ προέκυψε ότι δεν είχε. Ότι αντιλήφθηκε ο ίδιος μάρτυρας ότι ο τρόπος της Χ.Α. είναι η βία, υπό τις εντολές του αρχηγού. Ο συνήγορος κατέληξε ότι από τις μαρτυρικές καταθέσεις που σχολίασε προκύπτει «δράση εγκληματικής οργάνωσης και όχι κόμματος».

Η συνήγορος Τομπατζόγλου συμπέρανε ότι «μπορούμε από όσα κατέθεσαν οι μάρτυρες να καταλήξουμε στην κατάφαση εγκληματικής οργάνωσης». Αναφέρθηκε ειδικότερα στην κατάθεση του Σπουρδαλάκη, ο οποίος έδωσε τη θεωρητική εικόνα, την οποία παρουσίασαν ως πραγματική αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων στον Μελιγαλά και αλλού. Η συνήγορος εστίασε στην κατάθεση του Σταύρου, σύμφωνα με την οποία η εξήγηση για όλες τις επιθέσεις είναι ότι οι κατηγορούμενοι είναι ναζί και ότι, για τον λόγο αυτό, στόχος τους ήταν οι μετανάστες, οι διαφορετικοί κ.λπ. Ως προς το καταστατικό που προσκόμισε ο Ψαρράς στις αρχές, κατά τη γνώμη της συνηγόρου δεν ήταν «κρυφό»: «Απλά δεν το είχαν καταθέσει στις αρχές. Το χρησιμοποιούσαν και απλά το 2012 χρειάστηκε να καταθέσουν άλλο για λόγους νομιμότητας. Και το 2013 το εξαφάνισαν». Τέλος, η συνήγορος επισήμανε ότι σύμφωνα με την κατάθεση του Σταύρου, «αν είσαι χρυσαυγίτης, δράσεις και σε πιάσουν, αρνούνται τη σχέση τους μαζί σου αλλά άτυπα επικροτούν τη δράση σου».

Ο συνήγορος Βρεττός σχολίασε ότι οι μάρτυρες που κατέθεσαν, με διαφορετική κοινωνική υπόσταση, μορφωτικό επίπεδο κ.λπ. καθένας τους, «είναι αξιόπιστοι γιατί όσα κατέθεσαν συνδέονται»: Επρόκειτο για γεγονότα που οι ίδιοι έζησαν ή προέκυπταν με βάση τα διδάγματα της ζωής. Οι μάρτυρες, άξιοι ως δημοτικοί άρχοντες, δημοσιογράφοι ή καθηγητές, δεν μπορούν να απαξιωθούν ως προς τα όσα κατέθεσαν. Ωστόσο, κατά τον συνήγορο, υπήρχαν και μάρτυρες, όπως ο αστυνομικός διευθυντής Γεωργακόπουλος, «που δεν κατάλαβαν τίποτε». Στη συνέχεια, ο συνήγορος αναφέρθηκε ειδικότερα στις καταθέσεις των δημάρχων Πνευματικού και Ανδριανάκου. Γενικώς θεωρεί ότι διαφάνηκε η αξιοπιστία αλλά και η πνευματική υγεία των μαρτύρων ως προς την έκφραση των γεγονότων. Ο συνήγορος έκλεισε τον λόγο του παρατηρώντας ότι η κατάθεση του Σταύρου πιστοποιεί από μέσα όσα λένε και δένουν με το κατηγορητήριο οι λοιποί μάρτυρες.

Σύμφωνα με τον συνήγορο Σκαρμέα, οι 37 μάρτυρες των οποίων οι καταθέσεις σχολιάζονται αποτελούν σχεδόν το 1/3 των μαρτύρων του κατηγορητηρίου. Έχουν διάφορες ιδιότητες, είναι θύματα, αυτόπτες κ.λπ. Κατ’ αυτόν, προέκυψε η πυραμιδοειδής δομή της Χ.Α., όπως αυτή αναφέρεται στο βούλευμα. Το 2009 η Χ.Α. δεν είχε ακόμα μπει στη Βουλή, οπότε ο αρχηγός είχε τη δυνατότητα να βγαίνει και ο ίδιος στο πεζοδρόμιο. Για το δε πεζοδρόμιο κατέθεσαν τα ίδια τα θύματα, όπως οι Ζαμπέλης, Καρδαράς, Τσιμπουκάκης και Τεζάρης, περιγράφοντας τις συνθήκες των επιθέσεων κατ’ αυτών. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, οι επιχειρησιακοί αρχηγοί συμμετέχουν και οι ίδιοι στον δρόμο. Αναγνωρίστηκε ότι ο «περαστικός-τυχαίος» Ρουπακιάς συμμετείχε σε δράσεις της Χ.Α. στον Μελιγαλά, στα Δερβενάκια κ.λπ. Όπως κατέθεσε ο Ψαρράς, ο Λαγός μεταφέρει τις εντολές του αρχηγού και αν δρούσε από μόνος του, θα είχε βρεθεί εκτός Χ.Α. Διερωτηθείς ο συνήγορος, γιατί η Χ.Α. λειτουργεί πυραμιδοειδώς, εξήγησε ότι τούτο ισχύει διότι είναι ναζιστική και ότι στο σημείο αυτό έχει σημασία και το καταστατικό που συνεισέφερε ο Ψαρράς.

Ο συνήγορος Παπαδάκης εστίασε στα στοιχεία που απαιτούνται για την κατάφαση της τέλεσης του εγκλήματος της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση (άρθρο 187 ΠΚ) με βάση τις καταθέσεις των μαρτύρων. Ειδικότερα, κανένας μάρτυρας δεν κατέθεσε αποκλειστικά για μοναδικό γεγονός, αλλά όλα διασταυρώνονται από τις καταθέσεις των λοιπών μαρτύρων. Κατά τον συνήγορο, το Δικαστήριο θα πρέπει να υπαγάγει τις συμπεριφορές στο 187 ΠΚ, συναξιολογώντας όλο το υλικό της δικογραφίας. Επισήμανε δε 14 επιμέρους στοιχεία προς τούτο, συνδέοντας καθένα από αυτά με τις καταθέσεις συγκεκριμένων μαρτύρων. Πρόκειται για τη διαρκή ενεργή δράση της Χ.Α., τη σταθερότητα των στόχων της, τον κεντρικό σχεδιασμό των επιθέσεων, την πλήρη αστυνομική ανοχή και συγκάλυψη, την πολιτική ανοχή και έλλειψη αντιμετώπισης, τη δημοσιογραφική κάλυψη, την πρόφαση νομιμοφάνειας, την επιδεικτική περιφρόνηση θεσμικών οργάνων, την επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, την εξαγωγή δυνάμεων μέσω πούλμαν κ.λπ., τη δομή στρατιωτικού τύπου, την αναλωσιμότητα των διαφωνούντων, τη ναζιστική ιδεολογία και την αρχηγική δομή. Κατέληξε δε ότι στο ότι το κατηγορητήριο υποστηρίχθηκε από τις καταθέσεις των μαρτύρων και ότι εν προκειμένω πρόκειται για τρομοκρατική οργάνωση (187Α ΠΚ).

Β. Σχολιασμός από τους συνηγόρους υπεράσπισης

Σε σχολιασμό των μαρτυρικών καταθέσεων του τελευταίων 37 μαρτύρων (του κατηγορητηρίου) κατ’ άρθρο 358 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προέβησαν κατά σειρά οι συνήγοροι Αγγελέτος, Βελέντζα, Κοντοβαζαινίτη, Οπλαντζάκη, Μιχαλόλια (Γ.) και Πανταζή.

Συγκεκριμένα, ο συνήγορος Αγγελέτος αναφέρθηκε στην ομοιομορφία του ντυσίματος διαφόρων κοινωνικών κατηγοριών. Σχολίασε δε την κατάθεση του Ψαρρά ως «μυθιστορία περί Νιμπελούνγκεν», καθώς και ότι, την ώρα που τα κόκκινα δάνεια πουλιούνται σε funds, κυριάρχησε στα ΜΜΕ η κατάθεσή του. Κατέληξε δε στο ότι «είναι φανερό ότι έπρεπε να γίνει μια πολιτική δίκη για να ασχοληθεί η κοινή γνώμη με κάτι άλλο».

Η συνήγορος Βελέντζα αναφέρθηκε διεξοδικά στην κατάθεση του Καμίνη. Σύμφωνα με τη συνήγορο, ο Καμίνης «όχι μόνο δεν κατέθεσε για κανένα πραγματικό περιστατικό αλλά περιέπεσε σε σωρεία αντιφάσεων. Και σε πολλές περιπτώσεις δεν θυμόταν.». Ο Καμίνης κατέθεσε αναφορικά με δυο περιστατικά που δεν έχουν καμία σχέση με εγκληματική οργάνωση, δηλαδή σχετικά με μια λεκτική αντιπαράθεση το 2011 μεταξύ του Βουλδή (δημοτικού σύμβουλου τη Ελληνικής Αυγής) και του Κωνσταντίνου (ΑΝΤΑΡΣΥΑ), καθώς και περιστατικού με τον Γερμενή. Περαιτέρω η συνήγορος σχολίασε τις καταθέσεις των Παπαχελλά, Καρδαρά, Κατριβάνου, Κέμμου, Μύριλλα, Ντόνα, Ιωακειμίδη και Κούρκουλα. Ειδικότερα ως προς την κατάθεση του Σταύρου, η συνήγορος θεωρεί ότι, παρ’ ότι ήταν μέλος της Χ.Α. από το 2005 ως το 2013, δεν προκύπτει απ’ όσα κατέθεσε κάποιο περιστατικό τέλεσης έκνομης πράξης. Ως προς τον Ψαρρά, η συνήγορος θεωρεί εύλογη την κατάθεσή του, με το σκεπτικό ότι «υποστήριζε τις εκδόσεις του, για τις οποίες πληρώνεται αδρά». Η συνήγορος έκλεισε συμπεραίνοντας ότι «όλοι οι μάρτυρες κατέθεσαν τις πολιτικές τους απόψεις».

Ο συνήγορος Κοντοβαζαινίτης περιορίστηκε στο να σχολιάσει την κατάθεση Ψαρρά, επισημαίνοντας ότι ο εν λόγω μάρτυρας δεν είχε αντίληψη κανενός περιστατικού από τη βραδιά της δολοφονίας του Π. Φύσσα και ότι, αν και «ειδήμων», δεν είχε κρατήσει τον φάκελο με τον οποίο είχε αποσταλεί το πρώτο καταστατικό της Χ.Α. στο περιοδικό «Σχολιαστής».

Σύμφωνα με τον συνήγορο Οπλαντζάκη, «οι μάρτυρες είχαν πληροφορηθεί από τα ΜΜΕ και αποδείχθηκε ότι τα πάντα σχετίζονταν με την ιδεολογική τους τοποθέτηση». Ο συνήγορος αναφέρθηκε στις καταθέσεις των Τσιμπουκάκη, Σπουρδαλάκη, Πνευματικού, Κατριβάνου, Κουβέλη, Τεζάρη και Πισιμίση. Ως προς τις καταθέσεις των Μπασκάκη και Ψαρρά, εστίασε ιδιαίτερα στο ότι είναι μέλη της ΕΣΗΕΑ και ότι δεν σεβάστηκαν τους δεοντολογικούς κανόνες της περί σεβασμού του τεκμηρίου αθωότητας και μη δημοσίευσης κειμένου με τίτλο που διαφέρει κατά περιεχόμενο. Ο συνήγορος σχολίασε την κατάθεση του Ψαρρά ως «μνημείο αναξιοπιστίας». Κατέληξε δε ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να λάβει υπόψη του τις 37 μαρτυρικές καταθέσεις που προηγήθηκαν, επειδή οι μάρτυρες κατέθεσαν βάσει της ιδεολογίας τους.

Ο συνήγορος Μιχαλόλιας (Γ.) ξεκίνησε σχολιάζοντας την κατάθεση του τελευταίου μάρτυρα, Ψαρρά. Συγκεκριμένα, ο μάρτυρας «έχει επιδοθεί σε σταυροφορία κατά της Χ.Α.», ασχολούμενος με αυτή 30 χρόνια. Το πόρισμα του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βουρλιώτη υιοθετεί αυτούσια τα όσα κατέθεσε ο Ψαρράς περί επιχειρησιακού και πολιτικού κομματιού της Χ.Α., πράγμα που θίγει τον συνήγορο, γιατί στο καταστατικό δεν γίνεται λόγος γι’ αυτά και δεν προκύπτουν. Ο συνήγορος αμφισβήτησε την αυθεντικότητα του πρώτου καταστατικού. Κατά τον συνήγορο, «το 1987 άντε να υπήρχαν τα γραφεία της Κεφαλληνίας, δυο δωμάτια. Τότε θα χρειαζόταν καταστατικό για να οργανώσει τί;». Ο ίδιος διερωτήθηκε πώς γίνεται μια εγκληματική οργάνωση να είναι επί σειρά ετών σε αδράνεια, για να διαπράξει εγκλήματα μελλοντικά.

Κατέληξε δε ότι ο παραπάνω μάρτυρας είναι παντελώς αναξιόπιστος. Στη συνέχεια ο συνήγορος σχολίασε την κατάθεση Σταύρου, αναφέροντας ότι κατά την γνώμη του δεν πήγε αυθορμήτως να καταθέσει ανακριτικά. Εστίασε δε στο ότι τόσο ανακριτικά όσο και στο ακροατήριο κατέθεσε αοριστολογίες, ότι προσκόμισε αεροβόλο όπλο και ότι παραποίησε την αλήθεια ως προς τη σημαία που είχε επαρθεί κατά την ορκωμοσία του. Ως προς τον Γεωργούση, ο συνήγορος σχολίασε ότι οι Βάθης και Πλωμαρίτης –στους οποίους είχε αναφερθεί ο μάρτυρας– σίγουρα δεν είναι σημαίνοντα στελέχη της Χ.Α. Περαιτέρω, ο συνήγορος αναφέρθηκε στις καταθέσεις των Γρυπιώτη, Ζαμπέλη, Καμίνη, Καρδαρά, Κατριβάνου, Κουβέλη, Μπάμη, Ντόνα, Κούρκουλα, Μπασκάκη, Πισιμίση, Πνευματικού και Ανδριανάκου. Ειδικά ως προς τους μάρτυρες-φωτορεπόρτερ, κατά τον συνήγορο είναι εκτός κατηγορητηρίου, καθώς κατά το βούλευμα η οργάνωση εξαρθρώθηκε το τελευταίο τρίμηνο του 2013 και τα σχετιζόμενα με αυτούς γεγονότα είναι τυχαία.

Τέλος, κατά τη συνήγορο Πανταζή οι μάρτυρες Ψαρράς, Καμίνης και Σταύρου χαρακτήρισαν τον Μπούκουρα πυρηνάρχη – αρχηγό – διευθυντή εγκληματικής οργάνωσης, πράγμα που δεν προκύπτει. Στην Κόρινθο δεν υπήρξε ποτέ τάγμα εφόδου. Η συνήγορος αναφέρθηκε ειδικότερα στις καταθέσεις των Πνευματικού, Κατριβάνου, Ανδριανάκου και Σουλιώτη υποστηρίζοντας ότι ο Μπούκουρας δεν προέβη σε συμπεριφορά που να εμπίπτει στο άρθρο 187 ΠΚ.

Στο σημείο αυτό το Δικαστήριο διέκοψε για την 12.10.2017 στην αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού, οπότε θα συνεχιστεί η διαδικασία με τη συνέχιση του σχολιασμού των μαρτυρικών καταθέσεων των τελευταίων 37 μαρτύρων κατ’ άρθρο 358 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας από τους συνηγόρους υπεράσπισης.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΙΟ