158η Συνεδρίαση, Αίθουσα Τελετών Εφετείου Αθηνών, 30.5.2017
Ι. Πρόσβαση στο δικαστήριο
Εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης και παρακολούθησης της δίκης, με επίδειξη και παρακράτηση της αστυνομικής ταυτότητας, μέχρι τη συμπλήρωση των θέσεων του κοινού στην αίθουσα του ακροατηρίου. Υπήρχε αυξημένη παρουσία δημοσιογράφων και κοινού καθώς και ισχυρή αστυνομική δύναμη έξω από το κτίριο του Εφετείου και του Αρείου Πάγου.
II. Παρουσία των κατηγορουμένων
Αυτοπροσώπως παρών κατά τη διαδικασία δεν ήταν κανένας κατηγορούμενος.
ΙΙΙ. Συνέχιση κατάθεσης του μάρτυρα Δ.Ζαμπέλη
Α. Εξέταση από την Πολιτική Αγωγή
Ο μάρτυρας απάντησε σε ερωτήσεις των συνηγόρων Στρατή, Σαπουντζάκη, Αντανασιώτη, Καμπαγιάννη και Παπαδάκη. Ανέφερε ότι η απειλή “θα σε σκοτώσουμε”, γραμμένη πάνω στη σκόνη στο αυτοκίνητό του, είχε ως στόχο την τρομοκράτησή του, ενώ ότι η ομάδα που του επιτέθηκε έμοιαζε με τάγμα εφόδου. Έκανε μνεία επίσης της επίθεσης στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη από μέλη της ΧΑ, λέγοντας ότι η ΧΑ χτυπάει μεταξύ άλλων συνδικαλιστές, ότι δεν είναι υπερ των λαϊκών δικαιωμάτων, όπως διαδίδει, αλλά υπερ του κεφαλαίου. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, υπέθεσε ότι τα μέλη που του επιτέθηκαν ενοχλήθηκαν από τους στίχους του Καμπανέλλη γιατί ήταν στίχοι πολιτικοί, μελοποιημένοι από έναν αριστερό συνθέτη, τον Θεοδωράκη. Ερωτηθείς σχετικά, κατέθεσε πως ενδεχομένως ο δράστης που τον χτύπησε απλά να μην κατέβηκε στην αναγνώριση, ενώ τέλος σημείωσε ότι ήταν γνωστός στα γραφεία της ΧΑ λόγω της συνδικαλιστικής του δράσης.
Β. Εξέταση από την Υπεράσπιση
Ο μάρτυρας κατέθεσε κατόπιν ερωτήσεων που του απηύθυναν οι συνήγοροι Ευαγγελίδου, Τσάγκας, Μιχαλόλιας Γιώργος, Μαμμή και Παπαδέλη. Ερωτηθείς σχετικά, ανέφερε ότι ο Γερμενής δεν ήταν επιθετικός προς αυτόν ή τους αστυνομικούς, ότι πιστεύει πως είχε γνώση του περιστατικού πριν τον ενημερώσει ο διοικητής και ότι σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατόν επίθεση δέκα ατόμων εναντίον του να μην ήταν με κάποιο τρόπο οργανωμένη. Ανέφερε επίσης ότι περνούσε καθημερινά έξω από τα γραφεία, τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα, καθώς βρίσκονταν δίπλα στο σπίτι του, αλλά τα γραφεία ήταν ανοιχτά μόνο τα βράδυα. Οταν ρωτήθηκε για ποιο λόγο δεν απευθύνθηκε στην Αστυνομία όταν είδε γραμμένα τα συνθήματα, απάντησε ότι δεν γνώριζε τη διαδικασία κι ότι, σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος θα συνέχιζε τη ζωή και τη δράση του χωρίς φόβο. Στη συνέχεια, η πρόεδρος δε θεώρησε σκόπιμο να απαντηθεί ερώτηση που τέθηκε στο μάρτυρα σχετική με το ότι, δεδομένων των σχολίων που γίνονται στο χώρο που ο μάρτυρας κινείται για το επίπεδο του μέσου χρυσαυγίτη, αν πιστεύει ότι υπήρχε περίπτωση να ξέρει κάποιος από αυτούς που τον προπηλάκισαν ότι πρόκειται για στίχους του Καμπανέλλη.
IV. Κατάθεση μάρτυρα Γ. Καμίνη
Α. Εξέταση από το Δικαστήριο
Λίγο πριν την έναρξη της κατάθεσης του μάρτυρα Καμίνη, ο συνήγορος Ρουσόπουλος πήρε το λόγο για να πει ότι ο μάρτυρας, πριν εισέλθει στην αίθουσα του δικαστηρίου έκανε δηλώσεις κατά της ΧΑ, πράγμα που ζήτησε να σημειωθεί. Στη συνέχεια η εξέταση του μάρτυρα ξεκίνησε κανονικά με ερωτήσεις που του τέθηκαν από την έδρα. Ο μάρτυρας κατέθεσε ότι είναι δήμαρχος Αθηναίων από το 2006, ότι είναι καθηγητής Πανεπιστημίου και ότι τώρα διανύει στο Δήμο τη δεύτερη θητεία του. Ερωτηθείς σε σχέση με πραγματικά περιστατικά, κατέθεσε ότι, το Μάιο του 2013, πληροφορήθηκε ότι η ΧΑ είχε ανακοινώσει ότι θα διεξάγει συσσίτιο μόνο για Ελληνες στην πλατεία Συντάγματος. Κατόπιν επικοινωνίας του με τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Νίκο Δένδια, έμαθε ότι δεν είχε άδεια να πραγματοποιήσει το συσσίτιο. Ο Δήμαρχος εξέδωσε ανακοίνωση η οποία απαγόρευε το συσσίτιο, αφενός επειδή δεν υπήρχε άδεια και αφετέρου επειδή ο δημόσιος χώρος δεν είναι δυνατόν να παραχωρείται για εκδηλώσεις που αντιβαίνουν των ανρθωπιστικών αξιώνν, όπως πράγματι θα συνέβαινε με τη διεξαγωγή συσσιτίου «μόνο για Έλληνες». Πρόσθεσε ότι η ΧΑ, αν ήθελε, μπορούσε να πραγματοποιήσει το συσσίτιο στα γραφεία της, όπως και έκανε, αφού η διανομή τροφίμων έγινε στην οδό Δεληγιάννη, κοντά στον κόμβο αλληλοβοήθειας, όπου και ο Δήμαρχος δέχτηκε επίθεση.
Σχετικά με το παραπάνω περιστατικό, παρουσία αστυνομικών, ο μάρτυρας ανέφερε ότι είδε τον Κασιδιάρη στην τηλεόραση να έχει αντιδρά βίαια και να απειλεί αστυνομικό. Κατόπιν τούτου, καθώς και του περιστατικού στον κόμβο αλληλοβοήθειας, ο Μιχαλολιάκος είχε κάνει δημόσια δήλωση, συστήνοντάς στο μάρτυρα να μην κυκλοφορεί στην Αθήνα. Αναφερόμενος στο τελευταίο, ο μάρτυρας κατέθεσε ότι ο ίδιος τότε, ενόψει του Πάσχα, πραγματοποίησε προγραμματισμένη επίσκεψη στον κόμβο αλληλοβοήθειας και μοιράσε δώρα στα παιδιά. Τα γραφεία της ΧΑ γειτνιάζουν με τον κόμβο στην οδό Δεληγιάννη. Καθώς έδινε ένα αβγό και μια λαμπάδα σε ένα κοριτσάκι, αισθάνθηκε να του επιτειθόταν ο Γερμενής, το οποίον όμως αντιλήφθηκαν οι άντρες ασφαλείας και τον απομάκρυναν. Την ίδια στιγμή που αποπειρώθηκε να χτυπήσει τον μάρτυρα, το χέρι του Γερμενή έφυγε και χτύπησε ένα κοριτσάκι. Εκ των υστέρων πληροφορήθηκε ότι ο Γερμενής εισήλθε στον κόμβο επικαλούμενος την βουλευτική του ιδιότητα. Οι άντρες ασφαλείας τον απομάκρυναν ενώ υπάρχει το στιγμιότυπο στο οποίο φαίνεται ο Γερμενής να οπλοφορεί. Επίσης, στη συνέχεια πληροφορήθηκε ότι στον από πίσω δρόμο είχε έρθει ομάδα χρυσαυγιτών με ρόπαλα που ήθελαν να μπουν και που όμως απωθήθηκαν από τα ΜΑΤ που είχαν πληροφορηθεί ότι είναι κοντά τα γραφεία της ΧΑ και προφανώς βρίσκονταν εκεί λόγω της ανακοίνωσης. Αυτό, κατά τη γνώμη του, αποδεικνύει ότι υπάρχει οργανωμένη δομή που οργανώνει και εκτελεί επιθέσεις κατά συγκεκριμένων προσώπων, ενώ αν δεν υπήρχε αστυνομική δύναμη είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ομάδα των Χρυσαυγιτών θα εισερχόταν στον κόμβο.
Αναφερθείς σε άλλο περιστατικό, σημείωσε ότι τις πρώτες μέρες μετά τις εκλογές του 2011, ο Νίκος Μιχαλολιάκος αντιπαρατέθηκε με το δημοτικό σύμβουλο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ Πετρο Κωνσταντίνου στο Δημοτικό Συμβούλιο τη Δήμου Αθηναίων, οπότε και σηκώθηκε και χαιρέτησε ναζιστικά. Τον ίδιο το μάρτυρα η ΧΑ τον αποκαλούσε μέσω και του Τύπου της «λαθροδήμαρχο», καθώς είναι γνωστό οτι δε δέχεται να ξεχωρίζει τους ανθρώπους με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία κ.ο.κ.. Αντίθετα, το μέλος της ΧΑ Σκορδέλη, η οποία παρέστη στο Δημοτικό Συμβούλιο, αποκάλεσε τους μετανάστες «κατσαρίδες», στο δύσκολο δημοτικό διαμέρισμα του Αγίου Παντελεήμονα. Επιπροσθέτως, ο δημοτικός σύμβουλος που διαδέχτηκε τον Μιχαλολιάκο, ο Βουλδής, έκανε οχλήσεις σε κάποια συνεδρίαση και όταν του ζητήθηκε να περάσει έξω, προκάλεσε το μάρτυρα σε σωματική αντιπαράθεση, λέγοντάς του “Αν τολμάς έλα εσύ να με βγάλεις έξω”. Πρόσθεσε επίσης ότι για να δείξει την απαξίωσή του στη στάση της ΧΑ, βγαίνει έξω από την αίθουσα όποτε μιλάει ο Κασιδιάρης, καθώς οποιαδήποτε συνδιαλλαγή θα συνεπαγόταν μια έστω κάποια νομιμοποίηση της ΧΑ και των πρακτικών που αυτή μετέρχεται.
Σχετικά με άλλα περιστατικά που είναι σε άμεση γνώση του, ανέφερε ότι μέλη της ΧΑ έκαναν εξώσεις σε αλλοδαπούς, σε συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες, ενώ μετά αναλάμβαναν οι ίδιοι να βάψουν και τα σπίτια. Αναφέρθηκε επίσης σε πογκρόμ που πραγματοποιούνταν τα βράδυα σε βάρος μεταναστών, και τα οποία ήταν περιπολίες της ΧΑ, κυρίως σε γειτονιές του 4ου και 6ου δημοτικού διαμερίσματος, και κατα τις οποίες ξυλοκοπούσαν μετανάστες. Σε αυτά τα περιστατικά συμπλήσωσε και τη δολοφονία Λουκμάν, την οποία πραγματοποίησαν μέλη της ΧΑ, γεγονός που γνωρίζει τόσο από μαρτυρίες όσο και από τους γονείς του θύματος, τους οποίους ο μάρτυρας συνάντησε για να τους εκφράσει τη λύπη του για το θάνατο του παιδιού τους. Ανέφερε επίσης το περιστατικό στην τηλεόραση με τον Κασιδιάρη, την Κανέλλη και τη Δούρου, καθώς και το Μελιγαλά, αλλά και άλλα, που όπως είπε ίσως του διαφεύγουν εκείνη τη στιγμή. Συμπλήρωσε δε ότι υπήρξε μια εποχή που τα γεγονότα είχαν μια πυκνότητα, ενώ στη συνέχεια σημειώθηκε σαφής ύφεση, μετά τη δολοφονία του Φύσσα, οπότε και τα βίαια περιστατικά μειώθηκαν, για προφανείς λόγους. Σύμφωνα με το μάρτυρα, η ΧΑ αποπνέει αέρα υποκόσμου, ενώ προσπαθεί να εμφυσήσει το αίσθημα του φόβου, μετερχόμενη μια βιαιότητα που πηγάζει από την οργανωμένη βία που διέπει το σύνολο της οργάνωσης. Περαιτέρω, και σε ό,τι αφορά το Δήμο Αθηναίων, ο μάρτυρας ανέφερε ότι προσπαθεί να κατευνάζει τον κόσμο, τόσο πραγματοποιόντας συσσίτια όσο και με την καθαριότητα, ενώ είναι γνωστό τοις πάσι ότι το 4ο και 6ο δημοτικό διαμέρισμα και ειδικά ο Άγιος Παντελεήμονας, είναι ορμητήρια της Χρυσής Αυγής, καθώς ο αριθμός των μεταναστών εκεί είναι μεγαλύτερος από άλλες περιοχές, ενώ οι μετανάστες εκεί αποφεύγουν τις συγκεντρώσεις ώστε να μη δίνουν στόχο. Πρόσθεσε επίσης εμφατικά ότι ο ίδιος θα έπρεπε να έχει κινητοποιηθεί περισσότερο αναφορικά με το θέμα των επιθέσεων, καθώς και να είχε κινητοποιήσει την αστυνομία, ενώ λυπάται που το δεν το έκανε.
Σε σχετική ερώτηση ο μάρτυρας απάντησε ότι η θέση του Δήμου για τους μετανάστες είναι ότι πρέπει να έχουν τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει η Πολιτεία με βάση το διεθνές δίκαιο και το Συνταγμα. Επίσης ως Συνήγορος του Πολιτη υποστήριξε ότι τα παιδιά πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο ανεξάρτητα από το αν είναι οι γονείς τους βρίσκονται στη χώρα νόμιμα ή παράνομα. Σε ό,τι αφορά τα συσσίτια, παρέχονται δωρεάν χωρίς καμία διάκριση, γιατί πιστεύει ότι τουλάχιστον ένα πιάτο φαγητό πρέπει όλοι να το έχουν.
Σε σχέση με τη συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης, ο μάρτυρας απάντησε ότι συμμερίζεται την κατηγορία, ότι η ΧΑ έχει οργανωμένη δομή, έχει τον αρχηγό και έχει και μέλη, ενω η δομή του θυμίζει τάγματα εφόδου της ναζιστικής Γερμανίας. Αναφορικά με τον όρο “βιτρίνες¨ της ΧΑ, ανέφερε ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δηλώνουν μη μέλη, οι οποίοι ωστόσο αποτελούν αδήλωτη προμετωπίδα της ΧΑ. Πρόσθεσε ότι όσοι εντάσσονται στη ΧΑ χαρακτηρίζονται από ένα σύνολο λόγων και συμπεριφορών που δηλώνει κοινή ιδεολογική καταβολή και στάση. Σε ερώτηση του αναπληρωτή εισαγγελέα σχετικά με το γιατί η δολοφονία Φύσσα περιόρισε τα περιστατικά, ο μάρτυρας απάντησε «Γιατί ήθελαν να κρύψουν ότι είναι μια οργάνωση που δολοφονεί».
Β. Εξέταση του μάρτυρα από τους συνηγόρους πολιτικής αγωγής
Ο μάρτυρας απάντησε σε ερωτήσεις των συνηγόρων Παπαδάκη, Καμπαγιάννη, Σκαρμέα, Παπαδοπούλου, Τομπατζόγλου, Στρατή, Ζαφειρίου, Μαλαγάρη, Αντανασιώτη, Βρεττού και Θεοδωρόπουλου. Ερωτηθείς ο μάρτυρας κατέθεσε ότι δε συνηθίζεται να υπάρχει τόσο μεγάλη αστυνομική δύναμη στον κόμβο αλληλοβοήθειας, ούτε να περιορίζεται η είσοδος. Όταν στη συνέχεια ρωτήθηκε για την ελλιπή αντιμετώπιση του προβλήματος από την Αστυνομία, ανέφερε ότι πρόκειται για σύνθετο φαινόμενο, αφού αφενός η επιχειρησιακή ετοιμότητα της Αστυνομίας έχει υποστεί πλήγμα, όπως καιτο σύνολο της δημόσιας διικησης, ενώ αφετέρου υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι υπάρχουν θύλακες της ΧΑ μέσα στην Αστυνομία. Σε ερώτηση για την εκκένωση της βίλας Αμαλίας, και συγκεκριμένα αν αυτό βοήθησε να αποθρασυνθεί η ΧΑ, απάντησε ότι τουναντίον, η εκκένωση απέδειξε ότι υπάρχει ένα κράτος που επιβάλλει τη νομιμότητα, καθώς και ότι η συνταγματική έννομη τάξη μπορεί να παίρνει την κατάσταση στα χέρια της.
Αναφορικά με τη δολοφονία Καντάρη σημείωσε ότι, υπό την ηγεσία του Κασιδιάρη και μάλλον και του Παναγιώταρου, ομάδα μελών της ΧΑ έκανε παρελάσεις και εφόδους γαι αρκετή ώρα στην Αθήνα, βιαιοπραγόντας εναντίον μεταναστών. Αναφερόμενος επίσης στο περιστατικό με το ναζιστικό χαιρετισμό του Μιχαλολιάκου, ανέφερε ότι έγινε επίτηδες και μεθοδευμένα, ώστε να το δείξει η τηλεόραση και εκφράσει τη ναζιστική ιδεολογία που εκπροσωπεί. Αυτή η ναζιστική ιδεολογία αποτελεί χαρακτηρστικό στοιχείο της οργάνωσης, ενώ δε φαίνεται πουθενά να την έχει εγκαταλείψει. Κατέθεσε επίσης ότι, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, υπέπεσε στην ατίληψή του ότι ο Παναγιώταρος είπε ότι «Αν βγάλουμε δημοτικό σύμβουλο να καθαρίσουμε και την πλατεία Βικτωρίας. Πρόσθεσε ότι η εντύπωση που έχει για τη Σκορδέλη είναι ότι είναι χαρατηριστικό παράδειγμα «συστηματικά αγανακτισμένης κατοίκου», ενώ άτομα που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία είναι πολύ συχνά μέλη της ΧΑ τα οποία δεν αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους.
Ερωτηθείς ο μάρτυρας σχετικά για την ανάληψη πολιτικής ευθύνης από τη ΧΑ, εξέφρασε την εξής άποψη: «Όταν αναλαμβανεις την πολιτική ευθύνη, συμπίπτει η πολιτική ευθύνη με την ποινική. Αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη σημαίνει ότι εμείς ως ΧΑ έχουμε προκαλέσει με κάποιο τρόπο την πράξη». Αναφορικά με το περιστατικό με τον Δένδια και τον Κασιδιάρη μερικές μέρες πριν την κατάθεση του μάρτυρα στο δικαστήριο, ανέφερε πως στη συγκεκριμένη περίπτωση ο δράστης γνώριζε ότι οι κάμερες είναι στραμένες πάνω του, και επιδίωξε την βία για να δείξει ότι η οργάνωση ακόμα υπάρχει. Ερωτηθείς τέλος για το αν έχει νόημα σε μια πράξη αλληλεγγύης να ζητάται ταυτότητα, κατά την πάγια τακτική της ΧΑ όταν μοιράζει συσσίτια, απάντησε ότι «Αυτό δείχνει την αντίληψη της ΧΑ για την αλληλεγγύη. Δεν ειναι μια αντίληψη δοκιμασίας στους δοκιμαζόμενους ανθρώπους, αλλα μια αντίληψη περιφρόνησης σε μη Έλληνες».
Στο σημείο αυτό το Δικαστήριο διέκοψε για την Πέμπτη 1η Ιουνίου και ώρα 09.00, στην Αίθουσα Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού.
